Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MATEUSZCHMURSKIPamięćmiejscanastykuliteraturikultur000
O29
wtwórczośćautobiograficznąsensustricto28.WprzypadkuCsáthaod-
czytaniedanegotekstuwkontekściezbioru,dziennikaicałościdzieła
wydobywagręmiędzyżyciemaprozą,którąpodkreślająmechanizmy
wewnątrztekstoweczyparatekst.Itotenwłaśniesplotżyciaidzieła
okazujesię,jakzobaczymy,punktemwyjściapóźniejszychliterackich
reinterpretacjilosuautoraPopołudniowejdrzemki.
Najlepszezjegotekstówosadzonesąwnawpółbaśniowychre-
aliachprowincjonalnegomiasta,któreutożsamićmożnazSuboticą-
-Szabadką.Tytułemprzykładu:braciaVasszOgroduczarodziejaprzyby-
wajądorodzinnegomiasteczka,byodnaleźćjegodomiogród.Otwie-
rasięprzedniminiewielka,cudownaprzestrzeń,barwnaflniczym
kalejdoskop”,kolejnametaforarodzącychsiępragnień,którymCsáth
poświęcagrosswejtwórczości.Takbohaterów,jakiautorakolory,for-
myizapachypragnieńzmieniłybowiemnazawsze:
Odurzającyzapachkwiatówczarodziejapowoliulatywałzichpiersi.Za-
gwizdalinaprzejeżdżającądorożkę.Pożegnalisięzuśmiechemilekko
wskoczylidopowozu.Fiakierzaciąłkonieipomknęlikurozświetlonej
głównejulicy29.
BliscybraciomVassdwajosieroceniprzezojcachłopcy,braciaWit-
manznoweliMatkobójstwopozostajązkoleipodopiekąmatkizwiąza-
nejzprzypadkowymkochankiem.Ichulubionymzajęciemjestdręcze-
niezwierząt:sowy,którejwyrywająpióra,zanimrozpłatająjejciało,
czybezdomnegopsa:
Płomieńlampkiwbrunatnym,wilgotnymmrokuwielkiegostrychuprzypo-
minałodległeświatłozaklętegodworuwlesie.Podekscytowaniprzystępo-
walidodzieła–powoli,znamaszczeniem.Rozłupywalipsuklatkępiersiową,
28JejpunktowezastosowaniewodniesieniudotwórczościCsáthazapropo-
nowałajużCsillaUtasi,zob.AzönéletrajzitérCsáthGézaAvörösEsztic{műelbe-
szélésében,w:E.Csányi(red.),Csáth-járóát-járó:CsáthGéza,azirodalmiéspszicholó-
giaidiskurzusokmetszéspontja,Újvidék(NoviSad)2009,s.153–161.
29G.Csáth,Ogródczarodzieja,tłum.W.Obiała,flLiteraturanaświecie”2015,
nr3–4,s.238.
