Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MonikaBanaś
nKulturapolityczna”jakoterminwdyskursienaukowymzagościłastosunko-
wopóźno,bonapoczątkuXXw.Jednakowożnależypodkreślić,żejejpierwsze
ujęcie,coprawdanietożsamezewspółczesnym,zdaniemurodzonegowCzechosło-
wacjibrytyjsko-kanadyjskiegopolitologaFrederickaM.Barnarda,zaproponował
JohannGottfriedHerder,łączącjązcharakteremnarodowymspołeczeństwa19.To
właśniecharakternarodowyformowanywdługimprocesienarodotwórczym,harto-
wanymprzezhistorię,uwarunkowaniageopolityczneoraztzw.otoczeniezewnętrzne
ipodmiotywnimobecne,stajesięmotoremdlawszelkichaktywnościpodejmowa-
nychprzezwspólnotępołączonąszczególnymtypemwięzi.Skorocharakternarodo-
wyodciskaśladwdającychsięzaobserwowaćformachwspólnotowychdziałań,to
będzieontakżeobecnywmyśli,któratedziałaniazainicjowała.
Nagrunciepolskim,wedługBronisławaPasierba–historykamyślipolitycznej–
pierwszetekstydotyczącebezpośredniopojęciankulturypolitycznej”orazjejdeter-
minantówwyszłyspodpióradwóchprofesorówzwiązanychzuniwersytetami:lwow-
skim,jagiellońskimorazwarszawskim20.JózefMilewskiiJózefSiemieński,boonich
tumowa,wpierwszychdekadachXXw.staralisięwydobyćistotęzjawiska,próbu-
jącgonietyledookreślić,ilewskazaćnajważniejszejegoemanacjeczyrealizacje21.
Obajuczenizwracaliuwagęnakilkaistotnych,wręczkonstytutywnych,składników
kulturypolitycznej:tradycję,wartości,wierzenia,obyczaje,formyfunkcjonowania
zbiorowego–czylinawszystkoto,cojestpochodnąiowocemprocesówhistorycz-
no-społecznychcharakterystycznychdladanegoregionu,obszaruczykręgukulturo-
wego.Takioglądbyłspójnyzogólnątendencją,którapojawiłasięwnaukachhuma-
nistycznychispołecznychpodejmującychkwestieformowaniazbiorowejtożsamości
iwyłanianiasięwyrazistychsamoidentyfikacjinarodowych.
Problematykakulturypolitycznejwwymiarzemiędzynarodowymzagościła
wnurciedyskursupolitologicznegowdrugiejpołowielat50.XXw.,dziękiGabrie-
lowiAlmondowi,któryw1955r.,nakonferencjiwPrincetonpoświęconejmeto-
domkomparatywnymwykorzystywanymwnaukachopolityce,wskazałnaistotność
19F.M.Barnard,HerderonSocialandPoliticalCulture,aSelectionofTextsTranslated,Edi-
tedandwithanIntroductionbyF.M.Barnard,NewYork1969,s.25.Barnardzwracaszczególną
uwagęwtymaspekcienaHerderowskieDziennikimojejpodróżyzroku1769;zob.także:idem,
CultureandPoliticalDevelopment:Herder)sSuggestiveInsights,nTheAmericanPoliticalScience
Review”1969,vol.63,no.2,s.379-397,zwłaszczafragmentpoświęconyintegrującymelementom
kultury:Intergratingelements:politicalculture,s.390-396.
20B.Pasierb,Ztradycjipolskiejnaukiopolityce(część1).Naukaopolityce,kulturapolityczna
przełomuXIXiXXwieku,nPolitykaiSpołeczeństwo”(Rzeszów)2005,nr2,s.119.
21J.Milewski,Wykładokulturzepolitycznej,Lwów1912,podajęza:B.Pasierb,Ztradycji
polskiejnaukiopolityce(część2).JózefMilewski(1859-1916),nPolitykaiSpołeczeństwo”2006,
nr3,s.96.JózefSiemieńskiw1916r.wygłosiłnaUniwersytecieWarszawskimuroczystyodczyt
nKonstytucja3Maja1791rokujakowyrazpolskiejkulturypolitycznej”
,podajęza:J.Garlicki,
A.Noga-Bogomilski,Kulturapolitycznawspołeczeństwiedemokratycznym,Warszawa2004,
s.19;zob.też:J.Siemieński,KulturapolitycznawiekuXVI,[w:]idem,Kulturastaropolska,Kra-
ków1932.
