Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oprzenikalnościrzeczy.Kultura,polityka,kulturapolityczna
17
ikoniecznośćuwzględnianiawbadaniachnadsystemamipolitycznymiaspektów
kulturowych.Tebowiemwarunkująwsposóbniekonieczniebezpośredniczypierw-
szoplanowy,alejednakzdecydowany,takiezjawiska,jak:typrządów(np.parlamen-
tarny,prezydencki),rodzajsystemupartyjnego(jedno-,dwu-lubwielopartyjny)czy
typustroju(demokratyczny,dyktatorski)22.Almondpodkreśliłjednocześnie,żekul-
turapolitycznaniemożebyćutożsamianazkulturą(aściślej:kulturącywilną)jako
taką,bowiemstanowijejspecyficznączęść,choćoznacznymstopniuautonomii23.
Dodatkowouczonywskazałnawysokąwartośćoperacjonalizacyjnąomawianegotu
terminu,upatrującwnimlepszegonarzędziaanalitycznegoniżdotychczaszbytnad-
miernieizbytczęstostosowanenideologia”czynpartiapolityczna”doopisużycia
politycznegozbiorowości24.
Kolejnadekada,lata60.XXw.,przyniosłarozwójipogłębianiebadańnadkulturą
polityczną.Takżeitymrazemwśródznaczącychpublikacjiproponującychorazwy-
znaczającychkierunekbadańznalazłasięksiążkaGabrielaAlmondaiSydneyaVerby,
TheCivicCulture.PoliticalAttitudesandDemocracyinFiveNations.Autorzydokonali
wniejanalizyporównawczejzachowań–lubinaczejpostawwyborczych–dających
sięzaobserwowaćwśródobywatelipięciupaństw:USA,Meksyku,WielkiejBryta-
nii,RFNorazWłoch25.Badaczezwróciliuwagęnaróżnicewstopniuzaangażowania
członkówtychspołeczeństwwżyciupolitycznym,próbującjednocześnieodszukać
przyczynytakiegostanurzeczy.ZdaniemAlmondaiVerby,niejednakowezaintereso-
waniejednostekizwiązanyztymudział(lubjegobrak)waktywnymkształtowaniu
przestrzenispołeczno-politycznejkrajuwynikazróżnegopojmowaniawspólnotowe-
gointeresu.Tenmożebyćbowiemtraktowanyjakodobropriorytetowe,sekundarne
lubcałkowicieulecmarginalizacji,cojestodwzorowaniemobowiązującychprefe-
rencjiwobecformsprawowaniawładzy–uczestniczącej(aktywnyudziałobywateli
wżyciupolitycznympołączonyzwysokąświadomościąuwarunkowańotoczenia),
nzaściankowej”
,inaczejparafialnej(obywateleprzyjmująjakonaturalnąhierarchicz-
nąstrukturęwładzy,pozostająbiernizograniczonąwiedząpolityczną)orazpodpo-
rządkowania(akceptacjarządówautorytarnych,całkowiteoddaniewładzywręce
podmiotudecydującego).Ważnymwnioskiemwyłaniającymsięzomawianychtu
badańbyłazaobserwowanaprzezuczonychkorelacjamiędzytrwałościąsystemude-
mokratycznegoarodzajemkulturycywilnej,wtymkulturypolitycznej.Przykłady
amerykańskiorazbrytyjski,promująceaktywnośćobywatelską,stanowiłyegzempli-
fikacjęstabilnejdemokracji,zaśmeksykańskiorazwłoskiwykazywałyprzeciwneten-
dencje,cechującsięwzględniewysokimstopniemobecnościnzaściankowej”postawy
obywatelskiej.ChociażmetodologiczniebadaniaAlmondaiVerbyspotkałysięzdość
22G.Almond,ComparativePoliticalSystems,nTheJournalofPolitics”1956,vol.18,no.3,
s.392.
23Ibidem,s.396.
24Ibidem,s.397.
25G.Almond,S.Verba,TheCivicCulture.PoliticalAttitudesandDemocracyinFiveNa-
tions,Princeton1963.
