Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Awangardamuzyczna–zarysproblematyki
O19
kontekściepytaniemoistotęrozwojuhistorycznego.Drugagru-
pazagadnieńłączysiębardziejzhistoriąmuzykiikonkretnymi
wniejzjawiskamiodXIVdoXXwieku.
Namarginesietakustalonejrozpiętościczasowejmożna
stwierdzić,żerównieżwiekXIVstanowiwtymprzypadkuce-
zuręumowną.Zjawiskonnowego”wmuzyce,zewszystkimijego
konsekwencjami,dałoosobieznaćjużwantycznejprzeszłości,
wprzełomowymokresieVwiekup.n.e.,kiedytomuzycygreccy
–jakpiszeWładysławTatarkiewicz–nzarzucilidawnąprostotę
szkołyTerpandra,przeszlidonowegorodzajukompozycji,wktó-
rymmelodiawysunęłasięnapierwszemiejsceprzedrytmem,
kompozycjizezmiennątonacjąirytmem,znieoczekiwanymi
efektami,uderzającymikontrastami,wyrafinowanąmodulacją,
przywydatnymużyciuchromatykiiwciągnięciuchórudowyko-
nanianomosu”4.
Przełom,jakidokonałsięwtamtymokresie,byłdziełemm.in.
MelanippidesaorazsłynnegokitarodyFrynisazMityleny(poło-
waVwiekup.n.e.)ijegouczniaTymoteuszazMiletu,działające-
gowAtenachwViIVwiekup.n.e.Zmianywprowadzoneprzez
tegoostatniegodomuzykigreckiejpolegałynazerwaniuzkano-
nem,zniezmiennościąform,nazapoczątkowaniuindywidualnej
kompozycji.JakpodajeDionizjoszHalikarnasu–nmuzycy,mie-
szającwtymsamymutworzetonacjędorycką,frygijską,lidyjską;
diatonikę,chromatykęienharmonię,pozwalalisobiewsztucena
niedopuszczalnąswobodę”5.Wówczaswłaśnie,porazpierwszy
bodajwdziejachmuzykieuropejskiej,nnowe”stałosięprzedmio-
tempublicznejdebaty,wktórejgłoszabrałpośródinnychPlaton,
ubolewającnadwywołanym–jegozdaniem–przezmuzyczne
nowościupadkiemobyczajów.
ArgumentemprzemawiającymzauznaniemwiekuXIVzapo-
czątkowącezuręomawianegoprocesumuzyczno-historycznego
4ZosobąTerpandra,żyjącegowVIIwiekup.n.e.,łączonopowstanie
muzykigreckiej.Onwłaśniemiałustalić,napodstawiedawniejszychpieśni
liturgicznych,formęzwanąnomosem.NomosTerpandrastanowiłliryczną
formęmonodycznąo7-członowejkompozycji.
5W.Tatarkiewicz,Estetykastarożytna,Wrocław1960,s.257.
