Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
ROZDZIAŁI
Warunkitakiezaspokajająbowiempotrzebęegzystencjalnegobezpieczeń-
stwa.Kiedyuporządkowanyioczywistydotychczasświatulegazałama-
niu,zaburzeniu,dezorganizacji–pojawiasiętrauma”(Sztompka2000).
VictorW.Turnerprzeciwstawiauporządkowanejstrukturzespołecznej
„strukturyliminalne”,alboinaczejmówiąc–granicznelubprogowe.
„Nadszedłczas,byponownieprzyjrzećsięhipotezie,którastarasię
wyjaśnićistnienietakichsamychcechwtaknapozórróżnychzjawiskach,
jakneoficiwliminalnejfazierytuału,poddaniobcymautochtoni,małe
narody,dworskiebłazny,święciżebracy,dobrzySamarytanie,ruchymile-
narystyczne,«włóczędzydrachmy»(«dharmabums»),matrylinearność
wsystemiepatrylinearnym,patrylinearnośćwsystemiematrylinearnym,
zakonyklauzurowe.Torzeczywiścieniezbytjednorodniedobranagrupa
zjawiskspołecznych.Niemniejwszystkieonemająwspólnecechy:są
osobamialbozasobami,które(1)lokująsięwszparachstrukturyspołecz-
nej,(2)pozostająnamarginesiewowejstrukturzealbo(3)zajmująjej
najniższeszczeble”(Turner2004,s.262–263).
Liminalnośćujawniasięwnietypowychformachspołecznych,w„com-
munitas”.Pełniąonepodobnąfunkcjęwstrukturzespołecznej,jakdziura
wśrodkukoła,któreskładasięzpiastyiszprych(Turner2004,s.264).Są
niezbędnedlatrwaniastrukturyspołecznej,astrukturaspołecznakonsty-
tuujeichdystynktywnątożsamość.
Wwielurozprawachzfizykimożnasięspotkaćzmetaforycznymiokre-
śleniamiosobliwości–mniejwięcejwtakimstylu:„Osobliwośćjestjak
szczelinawlodzie;wszystko,coopisujelód,nieopisujeszczeliny”;„Głę-
bokazmiana,którazakłócaciągłośćprocesu”;„Radykalnazmianaotakim
tempie,żeniejesteśwstaniejejkontrolować”;„Wprzypadkuosobliwo-
ściżadenopisniedziała”.Nieprzytaczamtutajdokładnychsformułowań.
Chodzimiooddaniepewnejidei,którapotemjestrozwijanawpostaci
skomplikowanychformułifunkcjimatematycznych.Matematycyifizycy
pisząo„punktachosobliwych”,„punktachistotnieosobliwych”,„osob-
liwościpierwotnej”,„osobliwościachodosobnionych”iinnych.Osobli-
wościsytuująsiętam,gdzieogólnywzór,któryprzenikacałość,ulega
zakłóceniu.NaprzykładStephenHawkingpisze:„Wpunkcieosobliwym
załamująsięwszystkieprawafizyki,awięcinaszazdolnośćprzewidywa-
niaprzyszłości”(Hawking1990,s.89).Tworzyjednakhipotezynatemat
osobliwości.Wskazujerównieżnaszczególnerelacjełącząceosobliwości
ze„zwykłym”otoczeniem.
Językpotocznyobfitujewprzeciwstawneterminy,którychdesygnaty
sąsiadujązeznaczeniemprzypisywanymwtejksiążcealbostrukturom
pospolitym,albostrukturomosobliwym.Wymieńmykilkatakichzesta-
wień,aprzynajmniejniektóreznichprzybliżąnasdoproponowanych
