Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięwówczassiłyzwiązanezancienrégime’emzmyśląnową,wsze-
lakojeszczeniedokońcaukształtowanąijednorodną.Zmagania
takiemogąocieraćsięogranicewojnydomowej,walkijużprzenie-
sionejzparlamentunaulice.Niemniejjednakbardziejuniwersalne
iinteresującewspółcześniebędązmaganiazmierzającedodokona-
nianlegalnejrewolucji”polegającenawykorzystaniusłabościustro-
ju,awszczególnościniejasnejtreścikonstytucji,działaniachcontra
legemprzedstawianychjakocałkowicielegalnychicowięcejlegity-
mizowanychwoląnarodu.Takalegitymizacjastajesięważniejszaod
prawowitościistanowizasadnicząpodstawęuzasadnieniarządów
dyktatorskiejwiększościijejegzekutywy.
PrzykładdlainteresującychsięhistoriąustrojuEuropywXXw.
narzucasięniejakosam:jestniąRepublikaWeimarskawschyłkowej
fazieswojegoistnienia.Zwracabowiemuwagę,żerepublikapojawia
sięzchwiląopublikowaniakonstytucji14sierpnia1919r.Pojawiasię
formalnie,leczniejestobjętakonsensem,umowąspołeczną,niemal
oddniajejukonstytuowaniasiętowarzyszynowemuustrojowinie-
chęć,czywręczsprzeciwwstosunkudonowejsytuacjiustrojowej.
Demokratycznairepublikańskapaństwowośćniemawszakżadnej
trwałejtradycji,oparciawprzeszłościustrojowej.Uprogunowego
państwaujawnisięzatemproblemzasadniczy:brakpraktykowania
tejformypaństwowości.Mieścisięteżwtymideafederalizmu:jak-
kolwiekutrwalonawprzeszłości,ideazwiązkowościzyskaław1919r.
nowy,bardziejunitarnywymiarprzyzachowaniujednakwnim
sprzeczności,zwłaszczapoprzezbrakrozwiązaniadualizmuustrojo-
wegoPrusy-Rzesza,czyciągleutrzymującegosięseparatyzmupo-
łudniowoniemieckiego.RelacjeRzesza-krajezwiązkoweniezostały
wsposóbjasnywkonstytucjiokreślone,takabytreśćwzajemnych
prawiobowiązkówniebudziławątpliwości.Jednocześniezuwagina
możliwościautonomicznegorozwojupolitycznegogwarantowanego
wkonstytucjinajwiększykrajRzeszy-Prusy-rozwijałsięwsposób
stabilnierepublikańskiidemokratycznywprzeciwieństwiedonie-
ustannieniemalzmieniającychsię,skręcającychcoraztobardziejna
prawogabinetówRzeszy.UschyłkuWeimaruzdominowanaprzez
prawicęegzekutywaoczekiwałazdecydowanegozwrotukurządom
prezydialnym,copozostawałowskrajnejasymetriizlinią,jakąwy-
tyczałniemalprzezcałyczastrwaniarepublikisocjaldemokratyczny
XII
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone