Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
graficznie1działalnościdawnejrosyjskiejNarodnejWoli(zlatsiedemdziesiątych
iosiemdziesiątychXIXw.)orazPartiiSocjalistów-Rewolucjonistów(PS-R)ztejsa-
mejdekady,leczświadomąorazzaplanowanądziałalnościąmasową(skupiającąwsu-
miekilkutysięcznągrupęosób)oszerokimpoparciuspołecznym.Długotrwałośćtego
procederuorazjegoplanowośćikonsekwencjewskazują,żeniebyłatoprzypadkowa,
pobocznadrogawdziałalnościPPS(orazporozłamiew1906r.późniejszejFrakcjiRe-
wolucyjnej),alewybórkonkretnejmetodywalki14.Podobnie,jakwprzypadkurosyj-
skiejPS-R,którawsławiłasięlicznymizamachamiizabiciemczołowychdygnitarzy
carskiegoimperiumnapoczątkuXXw.Wujęciugeograficznymwiększość,boaż70%
wszystkichzamachówterrorystycznychprzeprowadzonychwtrakcierewolucji1905r.,
miałamiejscewzachodniejczęściImperiumRosyjskiego,tojestwkrajachzamiesz-
kałychprzezmniejszościnarodowe:Finów,Łotyszy,Litwinów,Białorusinów,Ukraiń-
ców,ŻydóworazPolaków15.
JeżeliprzyjmiemyzaBrunonemHołystem,żewwypadkutypowejdziałalności
terrorystycznejmamydoczynienia,popierwsze,zeświadomymzagrożeniemżycia
osóbbędącychcelemzamachu,apowtóre1osóbbliskich(ipostronnychuczestni-
kówtegoaktu)orazmienia,toczynypodejmowanezarównoprzezlewicoweformacje
rosyjskie,jakirodzimenaterenieKrólestwaPolskiegowokresierewolucji1905r.
wpełnispełniałytenfundamentalnykanontowarzyszącyekstremizmowipolityczne-
muispołecznemu16.
Whistoriografiiradzieckiejprzezwielelatpomniejszanorolęterroryzmuwdzia-
łalnościgruplewicowych(wynikałotozestanowiskaWłodzimierzaLeninaibolsze-
wików,którzyodrzucalitęformęwalkizcaratemisystememkapitalistycznym),nawet
przyoceniePS-Rigrupanarchistycznych,októrychwłaściwieniepisano.Dopiero
wlatachosiemdziesiątychXXw.zaczętopoświęcaćwięcejmiejscawspomnianymra-
dykałom,afaktycznyprzełomnastąpiłpo1990r.(rosyjscyhistorycyzajmująsięnimi
dodzisiaj)17.Znamiennawydajesiętubyćopiniawyrażonawpracyorosyjskimru-
14OpiniętakawyrażaP.P.Zawarzin(stojącyprzejściowonaczeletajnejpolicjicarskiejwWar-
szawie),wskazując,iżPPSwprowadziładoswojegoprogramuirealnejtaktykidziałaniater-
rorystycznewtrakcierewolucji1905r.1por.П.П.Заварзин,Работатайнойполиции,
[w:],,Охранка”.Воспоминанияруководителейполитическогосыска,вступ.статья,
подгот.текстаикоммент.З.И.Перегудовой,Москва2004,t.1,s.463.
15A.Geifman,ThouShaltKill.RevolutionaryTerrorisminRussia,1894-1917,Princeton1993,
s.23in.;J.Keep,Terrorin1905,[w:]ReinterpretingRevolutionaryRussia.EssaysinHonour
ofJamesD.White,ed.byI.D.Thatcher,NewYork2006,s.26-27.
16Por.B.Hołyst,Terroryzm,t.1,s.261-266.
17Należywyróżnićtuprace:К.В.Гусев,Партияэсеров:отмелкобуржуазного
революционаризмакконтрреволюции,Москва1975;Д.Б.Павлов,Эсеры-максималисты
впервойроссийскойреволюции,Москва1989;М.И.Леонов,Партиясоциалистов-
революционеровв1905-1907гг.,Москва1997;К.Н.Морозов,Партиясоциалистов-
революционеровв1907-1914гг.,Москва1998;Р.А.Городницкий,Боеваяорганизация
партиисоциалистов-революционеровв1901-1911гг.,Москва1998;А.А.Бакаев,
ИсториографияроссийскогореволюционноготерроризмаконцаXIX-началаXXвека,
Москва2005.
