Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Rozdział1.Paradygmatyprawaautorskiego
Istotą,azarazemzałożeniemprawawłasności,jestfakt,żepozwala
onojegopodmiotowiwykluczyćzdostępudodanejrzeczywszystkie
inneosoby.Wujęciuprawno-ekonomicznymstanowitokonsekwen-
cjęspecyfikirzeczyjakodóbrmaterialnych,jakąjestichwyłączalność
zkonsumpcji62,tojestmożliwośćspowodowania,żetylkojednaosoba
możewdanymmomenciedysponowaćdanąrzeczą63.Centralnezna-
czeniemazatemkatalogdziałańobjętychmożliwościąwykluczeniaprzy
powołaniusięnaprawowłasności,określającygranicedozwolonego
postępowaniadanejosobywzględemdanegoprzedmiotu64.Ważnym
zastrzeżeniemjestrównieżograniczenieprzedmiotuprawawłasności
dorzeczyjakoprzedmiotówmaterialnych(art.140wzw.zart.45k.c.).
Dlarealizacjipowyższegozałożeniaprawawłasnościkluczoweznaczenie
masposóbokreśleniatreścitegoprawa.Wtymzakresiemożliwedwa
rozwiązania.Popierwszeenumeracjawszystkichmożliwychuprawnień
właściciela,podrugiejedynieogólneokreśleniegłównychuprawnień,
połączonezwyznaczonymiprzezprawodawcęograniczeniamisfery
uprawnieńwłaścicielskich.Pierwszerozwiązaniezbliżałobywłasność
doustanowionegoprzezpaństwomonopolu,obejmującegotylkoprecy-
zyjnieprzezniegowyznaczonyzakresdziałań.Modeltakiwzałożeniu
cechowałbysięwysokimpoziomempewnościprawnej,zarównodla
samychwłaścicieli,jakrównieżdlaosóbtrzecich,znającychpełnyka-
taloguprawnieńwłaścicielaiwiedzącychtymsamym,wjakimzakresie
ingerencjawsferęwładaniawłaścicielajestniedozwolona.Tegorodzaju
enumeracjauprawnieńwłaścicielaniewydajesięjednakwpraktyce
osiągalna.Przyczynytegoupatrywaćnależypopierwszewspecyfice
prawawłasnościjakoprawabezwzględnego,dającegojednejosobienaj-
pełniejszewładztwonadrzeczą65.Prawowłasnościuznaćmożnawręcz
zapotwierdzenienagruncieprawaprywatnegowynikającejznatury
rzeczywolnościwłaścicielawzakresiedysponowaniarzeczą.Precyzyj-
newytyczeniegranicjakiejkolwiekwolnościjestprzytymzzałożenia
62
Por.punkt1.3.3.wrozdziale1niniejszegoopracowania.
63
A.Nowak-Gruca,Cywilnoprawnaochronaautorskichprawmajątkowychwświetle
ekonomicznejanalizyprawa,Warszawa2013,s.64.
64
P
.Machnikowski[w:]SystemPrawaPrywatnego,t.3,Praworzeczowe,red.T.Dy-
bowski,Warszawa2007,s.31.
65
E.Skowrońska-Bocian[w:]Kodekscywilny...,t.1,red.K.Pietrzykowski,s.551.