Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zauważył,żezwiększenieliczbyatomówwęglawzwiązkualifatycznympowoduje
wzrostwłaściwościnarkotycznych–ryc.2.3a).
Wiadomorównież,żewzrostowiwłaściwościnarkotycznychsprzyjawprowa-
dzeniefluorowcówdozwiązkówalifatycznych(ryc.2.3b),przeprowadzeniezwiązku
łańcuchowegowpostaćcykliczną(cyklizacja)(ryc.2.3c)izwiększeniestopnianiena-
sycenia(ryc.2.3d).Wartozauważyć,żezwiększeniewłaściwościnarkotycznychpo-
przezwprowadzeniefluorowcówdocząsteczkiwęglowodorówdotyczysytuacji,gdy
atomfluorowcazostajewprowadzonyzarównodowęglowodoru(ryc.2.3b),jakido
fragmentuwęglowodorowego(łańcuchaalifatycznego)innychzwiązkóworganicz-
nych,przykłademmożebyćkwastrichlorooctowy(TCA),któryjestbardziejtoksycz-
nyodkwasuoctowego.Wyjaśnieniemtejprzyczynyjestoczywiścieefektindukcyjny
spowodowanyobecnościąwcząsteczcetrzechatomówchloru,cosprawia,żemoc
TCAjestznaczniewiększaniżwyjściowegokwasuoctowego.
Podobniejakwchemiiorganicznejniejestmożliweominięciewpływuskiero-
wującegopodstawnikówdopierścieniabenzenowego,takwtoksykologiiniejest
możliweprzemilczeniekonsekwencjiwprowadzeniapodstawnikówdopierścienia
benzenowegolubłańcuchaalkilowego,gdychodziotoksycznośćnowopowstałych
związków.Przyjmujesię,żezmniejszenietoksycznościlubcałkowitezniesieniedzia-
łaniatoksycznegonastępujewprzypadkuwprowadzeniadowęglowodorówaroma-
tycznychlubalifatycznychgrupfunkcyjnychpowodującychzwiększenierozpusz-
czalnościwwodzie(nadaniecharakteruhydrofilowego),acozatymidzie–szybsze
wydalanie.Zkoleizwiększenietoksyczności/znamiennywzrostszkodliwegodzia-
łaniajestzwiązanezwprowadzeniemdowęglowodorówaromatycznychlubalifa-
tycznychgrupfunkcyjnychpowodującychnadaniecharakterulipofilnego/hydrofo-
bowego.Zbiórgrupfunkcyjnychwzależnościodichdziałaniaorazcharakterystyki
toksykologicznejprzedstawionowtabeli2.1.
Rozpatrującwpływbudowychemicznejnatoksycznośćzwiązkóworganicznych,
należyrozważyćwpływwprowadzeniagrupyhydroksylowej(–OH)doszkieletu
węglowodorowego.Jesttozagadnienieważne,ponieważkosmetolodzyczęstoko-
rzystajązróżnorodnychalkoholi,fenoliiinnychzwiązkóworganicznychzawiera-
jącychtęgrupęfunkcyjną.Zauważono,żewprowadzeniejejdozwiązkówalifatycz-
nychosłabiadziałanienarkotyczne(glicerynajestpozbawionawłaściwościnarko-
tycznych,apropan-1-olwykazujetakiedziałanie)(ryc.2.3a).Zkoleiwprowadzenie
grupyhydroksylowejdopierścieniaaromatycznegozwiększatoksycznośćzwiązku
(powstajefenol,któryopróczdziałanianarkotycznegowykazujedziałaniedrażniące
iżrące).Zgołainaczejjestwprzypadkuwprowadzeniadrugiejgrupyhydroksylowej
docząsteczkifenoluwpołożenieorto-lubpara-,cowywołujedziałaniemethemoglo-
binotwórcze(nieobserwujesiętegodziałaniawpołożeniumeta-).Jesttoprzykład
ukazującywpływjednegoztypówizomeriikonstytucyjnej(strukturalnej/położenia).
CZYNNiKiWPŁYWAJĄCENATOKSYCZNOŚĆTRUCiZN
17
