Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
MAREKNOWAK
Izraela,podczasgdywNotach...odnosisięonatylkodowąskopojętych
Żydów79.
podsumowanie
JeśliuznamyzasłusznypoglądKrólikiewicz,żepoglądyMistrzaAndrzeja
stopniowo(choćzapewnenigdyniecałkowicie)zbliżałysiędoortodoksji
katolickiej,toNotyzebraneprzezAdamaTowiańskiegozkilkurozmówzjego
ojcemmożnauważaćzaprzejawpóźnegoświatopoglądutowianistyczne-
go.WNotach...nieznajdziemywieluwątkówspecyficznychdlawczesnej
fazytowianizmu–niematamanisłowaoosobliwejastronomiiczyoko-
lumnachduchów,trudnoteżdopatrzećsiękoncepcjireinkarnacji,która
identyfikowanabyłajakoistotnaherezjaprzezemigracyjnychkrytyków
naukiTowiańskiego.Wciążjednakmożemydoszukaćsiędelikatnieza-
znaczonego,alejednakobecnegoprzekonaniaowyjątkowejmisjiTo-
wiańskiego;obecnajestrównieżkoncepcjasiedmiuepok.Możemyprze-
czytać,żeczłowiekjesttoduchuwięzionywciele.Niemniejdokonała
siępoważnazmianaświatopoglądupolegającanaograniczaniuwątków
heterodoksyjnych.
WNotach...możemyodnaleźćmyśli,którebyłynieobecnewobuwer-
sjachBiesiady.Należądonichmiędzyinnymiideaofiarytroistej,białego
krzyżaczyteżkoncepcjasercajakoorganuchrześcijańskiego.Toświad-
czyoprzesunięciuakcentuzproblematykimetafizycznejiezoterycznej
naproblematykępraktyczno-moralną.
Wtymmomenciewartomożespróbowaćzastanowićsięnadkwestią
datypowstaniadrugiejwersjiBiesiady–Pigońsugerował,żepowstała
onadwadzieścialatpopierwszejwersji80,cooznaczałobywprzybliżeniu
rok1861.JednakwnowejwersjiBiesiadywciążmożemyznaleźćkon-
cepcjęreinkarnacjiorazkolumnduchówotaczającychZiemięwoczeki-
waniunanowewcielenie81.Możezatemtrzebabędziemomentpowsta-
niadrugiejwersjicofnąćoconajmniejkilkalat(możenawetidziesięć),
skoroNoty...zawierającezmodyfikowanyświatopoglądzostałyspisane
w1856lub1857roku.
Możliwejestjednak,żehipotezaKrólikiewiczokażesięniesłuszna,
natomiastzgodnazestanemfaktycznymbędziekoncepcjaPigonia,że
MistrzAndrzejswojenajbardziejezoterycznepoglądyprzekazywałtylko
79A.Towiański,Wielkiperiod,dz.cyt.,s.91–92.
80S.Pigoń,ZepokiMickiewicza...,dz.cyt.,s.260.
81Biesiada–wersjadruga,s.4,8.
