Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MałgorzataBorek
uśmiechu4.Zdanieminnychbadaczy(międzyinnymiRobertaProvine)dlazro-
zumieniaróżnicypomiędzyśmiechemiuśmiechemkluczowajestkwestiakon-
troliwolicjonalnej.Twierdząoni,żenśmiech-wprzeciwieństwiedouśmiechu
-zwielkimtrudempoddajesięnaszejświadomejkontroli.Nawetjeśliudanam
sięzaśmiaćnażądanie,śmiechbędzienajczęściejbrzmiałnienaturalnie.Choć
wyprodukowanieszczeregouśmiechurównieżjestpewnąsztuką,toznacznie
łatwiejjąopanować”5.
Celemniniejszegoartykułujeststrukturalno-semantycznacharakterystyka
konstrukcjiskładniowychwyrażającychśmiechwjęzykurosyjskimipolskim.
Przykładydoanalizyzostaływyekscerpowaneznarodowychkorpusówbada-
nychjęzyków6orazzInternetu.
Analizęprzykładówproponujęrozpocząćodrosyjskichzdańzawierających
czasownikсмеяться,którypełnifunkcjępredykatu,iichpolskichodpowied-
ników.Zarównorosyjskie,jakipolskieopracowaniasłownikowerozróżniają
najczęściejtrzyznaczeniaczasownikaсмеяться/śmiaćsię:1.4objawiaćweso-
łośćzapomocąśmiechu,czyliswoistegoskurczumięśnitwarzyijednoczesne-
gowydawaniacharakterystycznegogłosu’;2.4wyśmiewaćsię,drwićzkogoś,
zczegoś’;3.4lekceważyćkogoś,coś;nieczućstrachuprzedkimś,przedczymś’.
Śmiechjakoobjawwesołościidobregonastrojuwyrażanyjestczęstoza
pomocąpołączeńczasownikaсмеяться/śmiaćsięzokolicznikiemprzyczyny
wpostaciwyrażeniaprzyimkowegoотрадости/zradości:
Вдохновениезаставлялоегосмеятьсяотрадостиприкаждомудачном
ударекисти.(K.паустовский,ОрестКипренский)
Chciałagłośnokrzyczećzradości,śmiaćsięnacałegardło.Otoznowubyła
wdomu.(M.Nurowska,Pannyiwdowy:czyściec)
Okolicznikisposobutowarzysząceczasownikomсмеяться/śmiaćsięsą
wyrażoneprzysłówkamiokreślającymigłośność,brzmienieorazintensywność
śmiechu:
Коллонтайбылаполнаума,юмораитакта;вгостяхунасонагромкои
заразительнoсмеялась.(n.дьяконов,Книгавоспоминаний)
Matkaśmiałasięgłośno,takjakpotrafiąśmiaćsięwrodzinieSchönmythów,
głośno,zaraźliwie,aleniewulgarnie.(K.Kofta,Złodziejkapamięci)
Всепонимали,чтоСтёпашутит,красивыекукольныедевушкизаливи-
стосмеялись.(А.Варламов,Купавна)
Księżnapoderwałasięnatychmiastzposłaniaizaśmiałaperliście.(W.Ja-
błoński,Ogródmiłości)
4P.Szarota:Psychologiauśmiechu.Analizakulturowa.Gdańsk2006,s.17.
5Ibidem,s.18.
6www.ruscorpora.ru,www.korpus.pwn.pl,www.nkjp.uni.lodz.pl.
