Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dawnysystemli–fangcoprawdaupadłwmiejscu,wktórympowstał(wrazzroz-
wojemchińskichmiast),alewciążbyłżywypozagranicamiPaństwaŚrodka.Bardzo
mocnepiętnoodcisnąłnaprojektachmiastwJaponii,którawtamtymokresiein-
spirowałasięChinami.Najsłynniejszehistorycznejapońskiemiasta-KiotoiNara-
zostałyrozplanowanewedługchińskiegowzorcali–fang.SzczególnieKioto,wówczas
nazywaneHeian-kyo,stanowiłowiernąkopiętangowskiegoChang’anu(il.1-3-3).
Mimozarzuceniaopisywanegosposobuorganizacjimiaststudiującdzisiajpla-
nypóźniejszychstolic-DadudynastiiYuanorazPekinudwóchostatnichdynastii,
możemydostrzec,żesystemli–fangnadalodciskałpiętnonachińskiejfilozofiiorga-
nizacjiprzestrzeni.Ichociażprzywołaneaglomeracjeniesązbudowanedokładnie
wedługprzywoływanychzasad,tozasadniczoichrozplanowaniepozostajeznimi
zgodne.Istniejącepodziśdzieńhistorycznepekińskieuliceihutongimająukład
siatki,biegnącejzpółnocynapołudnieorazzewschodunazachód,ztąróżnicą,że
zsystemuli–fangzapożyczyłyzałożeniaplanowania,aleniezarządzaniamiastem.
Wspołeczeństwieechali–fangpozostałyzkoleiwsłownictwiezwiązanymzmiej-
scemzamieszkaniaorazsferącodziennegożycia.Wyrażenia:linli邻里orazjiefang街
坊-oznaczającesąsiedztwo/najbliższąokolicę,lilong里弄-naokreśleniesąsiada/
małejuliczki,fangjian坊间-funkcjonującejakozwrotnnaulicach”
,nwokolicy”
iwieleinnychmająsweźródłowdawnejkoncepcjikwartałówli–fang.Wlicznych
tradycyjnychmiastachiwioskachpodziśdzieńzachowałysięprzejściawbramach-
limen里门ifangmen坊门,jednoznaczniestanowiącświadectwoobecnościdawnego
systemuwumysłachwspółczesnychmieszkańców(il.1-3-4,1-3-5).Wtychprzy-
padkachlimenifangmenniestanowiąelementukontrolującegosposóbporuszania
sięmieszkańców,leczsąsymbolicznympodkreśleniemlokalnejtożsamościiprzy-
wiązaniadomałejojczyzny,którązamieszkują.
1.4HISTORYCZNEPROJEKTYSŁUŻĄCEWIZERUNKOWIWŁADCY
Innymistotnymprzejawemobecnościpolitycznegowymiaruwdawnejarchitek-
turzechińskiejbyłowykorzystywaniewielkościiwysokościbudynkówwcelumani-
festowaniapotęgipolitycznejorazstatususpołecznego.Współcześnielicznewładze
lokalnepoprzezokazałebudynkipokazująswągospodarcząsiłę,statusizakreswpły-
wów.Sątotakzwanexingxianggongcheng形象工程,czyliprojektywizerunkowe,
jednakmałoktowie,żetakieinwestycjepowstawałyjużwstarożytnychChinach.
CHIŃSKAPOLITYKAAARCHITEKTURA
49
