Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
UrszulaŻydek-Bednarczuk
nościmówimytakżepodkątemontogenezy,procesumyśleniapotocznego
(Hołówka1986),uwzględniającteżzasady,którerządząowymmyśleniem.
Należądonich(SCHütz1970):
■zasadageneralizacjiprostychdoświadczeńżyciowych:ubierzsięciepło
wzimie,bosięzaziębisz,chorobyrodząsięzbrudu,więcmyjręceiowoce;
■
zasadastosowaniaschematuodniesienia—dotyczytypówischematów
towarzyszącychnamnacodzień,np.:dzień,noc,słońcegrzeje,deszczpada,
łyżkasłużydojedzenia;
■
zasadatypizacji—zdeterminowanejprzezdoświadczenieikulturę,np.
typowypolskiptak—wróbel,typowyowoc—jabłko;
■zasadamyśleniaantropocentrycznego—wszystko,conasotacza,jest
widzianeiokreślanezperspektywyJa—centralnieusytuowanego
wprzestrzeni(WarCHala2003:37);
■zasadaukonkretnieniaabstrakcjipolegającanazastosowaniucodzien-
nejmetaforytypumiłośćtodroga(rozchodzimysię,schodzimyzwłaściwej
drogiżyciowej,życzymynowożeńcom:wszystkiegonajlepszegonanowej
drodzeżycia).Podobniewmetaforze:czastopieniądz:czastracimy,oszczę-
dzamygo,gubimy,inwestujemyswójczas,wykorzystujemygo(Lakoff,JoHn-
son1988);
■
zasadafunkcjonowaniawkomunikacjiinterpersonalnej,aleteżwmaso-
wychśrodkachprzekazu.
Dokolejnychcechpotocznościnależąwiedzazdroworozsądkowa,
któramaprzedewszystkimcharakterinstrumentalny,orazinterak-
cjakoniecznadoporozumiewaniasięludzi.Potocznośćniemajednak
tylkowymiarujęzykowego.Wwielukoncepcjachmieścisięwkulturze.
Nawiązujebowiemdoantropocentryczności.Badaczewykorzystujądo
jejopisucechypojawiającesięzarównowsferzetworzywajęzykowego,
jakiwpłaszczyźniewartości,tojestpresuponowanychzałożeńontolo-
gicznychorazpoznawczychpostawiocen,atakżewmodelukomunika-
cyjnym(relacjinadawczo-odbiorczych)(Bartmiński1991:18).Towarzyszy
impotoczny,językowyobrazświata,wktórymsłownictwoodnosisiędo
człowieka,jegonajbliższegootoczeniaielementarnychstosunkówmię-
dzyludzkich.Mamyróżnerejestrypotoczności,awśródnichrejestrpry-
watny,intymny.Kolejneujęciapotocznościdotycząkomunikacji.Jeżeli
jesttojęzyknaszcodzienny—polszczyznacodzienna,towymagaon
interakcjiipołączeniaprzezsprzężeniezwrotnenadawcyiodbiorcy.
Samokomunikowanie,jakoświadomeicelowe,służyrównieżsocjaliza-
cjiiumiejętnościomwchodzeniawroleorazwykorzystaniadotegocelu
nabytychdziękidoświadczeniomrólspołecznychirozróżnianiasytua-
cjipublicznych,atakżeprywatnych.Jawisięnamkategoriapotoczności
wformiepłynnej,dynamicznej,aojejcechachdecydująwwiększym
lubmniejszymstopniuzarównobezpośrednioumotywowanedoświad-
