Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tokill,ornottokill
stworzeniem,podobnymdomitycznegolewiatana,naktórym
żyjącałekolonieinnych,owieledrobniejszychistot;ażwresz-
cie,gdybympowiększyłobrazjeszczebardziej,zmieniłbysię
wchmuręzłożonązwielkiejliczbydynamicznychcząstekzde-
rzającychsięzesobąlubomijającychwpróżni.Przebiegiem
tychcząstekwrybikurządząsubtelnematematyczneprawi-
dłowości,którewciążniezostałydokońcapoznane,dlatego
formażyciarybika,wzór,zgodniezktórymrybikcukrowyjest
rybikiemcukrowymaniewatącukrową,pozostajądlamnie
nieodgadnione.Wciąguułamkasekundyroztarłemtenniepo-
jętycudopapier.Niktniezauważyłzabiciaprzezemnierybika
cukrowego,którybyłjednymzwielumiliardówrybikówcu-
krowychżyjącychobecnienaZiemi.Gdybymotymteraznie
napisał,niktnigdyniedowiedziałbysięotymzdarzeniu,co
więcej,jasamzapomniałbymonimjużpochwili.
Zroztarciemrybikacukrowegoopapierpodpewnymistot-
nymwzględemjestdokładnietaksamojakzhipotetycznym
zniszczeniemZiemiprzezkometę–powiedzmy,dziesięćrazy
większąodZiemi–czyzezniknięciemnaszegowszechświata
unicestwionegoprzezinnywszechświat,którybyćmożeznajdu-
jesięgdzieśnazewnątrzijest,powiedzmy,milionrazycięższy
itwardszyniżwszechświatnamznany.Możnaterazprzywo-
łać,popularneskądinądiczęstodawniejwyrażaneprzekona-
nie,żemiędzywszystkimiistotamiżyjącymilubszerzej:mię-
dzywszystkimiposzczególnymibytami–wróżnejskali–toczy
sięwalkaoprzetrwanie.Toprzeświadczeniekryjesięzałaciń-
skąformułąThomasaHobbesa:Bellumomniumcontraomnes,
aleteżzajejheraklitejskąpoprzedniczką:Πόλεμοςπάντωνμὲν
πατήρἐστι4.Powiedzmyodrazu,żetakiepostawieniesprawy
jestprzesadne.ZarównoHeraklit,jakiHobbeswypowiadali
swójmetafizycznyosądrzeczywistości(pierwszyznich)iży-
ciaspołecznego(drugi)nadługoprzedpowstaniemekologii.
Wramachtejnaukibiologicznej–którarozwinęłasięwdrugiej
4nWojnajestojcemwszystkich”.Zob.Fr.53,Hipolit,Ref.IX,9,4,cyt.za:
G.S.Kirk,J.E.Raven,M.Schoefield,Filozofiaprzedsokratejska,przeł.J.Lang,
Warszawa1999,sl196l
18
