Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
BitwapodPruskąIławą,13lutego1807roku
GenerałbrygadyHenriBertrandzniecierpliwościączekał,ażNapoleonza-
gimtygodniulutego1807roku.NapółnocyEuropy,gdziewłaśnieprzebywał
kończydyktowaniedługiegodokumentu.Działosiętoweśrodę,wdru-
cesarz,otejporzerokudzieńkończyłsięszybko.Ponieważzapadałzmrok,
anoczapowiadałasięnazimną,Bertrandchciałjaknajszybciejruszyćwdrogę.
Podróżowaniezimąpopolskichdrogachniebyłospecjalnieprzyjemne,
zwłaszcza,żemożnabyłodoświadczyćrozmaitychprzygód:saniemogłysię
wywrócić,ajadącymógłnatknąćsięnakozakówlubpaśćofiarąnapaścibandy
wyjętychspodprawadezerterów.Mimotomyślopodróżybyłazdecydowanie
bardziejpociągającaniżperspektywapozostaniawIławiePruskiej,gdziespo-
czywałyciałatakwielufrancuskichżołnierzy.
Cesarznadaljednakdyktowałmonotonnymgłosemrelacjęzbitwy.Opisał
ewakuacjęspanikowanegowrogazKrólewca,anazakończeniedodałuwagę,
żeuwskutekodwilżydrogibiegnącezPruskiejIławydoKrólewcastałysiępra-
wienieprzejezdne”
,przezcojestniezwykletrudnozaopatrywaćfrancuskiesiły
znajdującesiępozamiastem1.Dawałosięzauważyć,żeNapoleonjestzadowo-
lonyzeswojegodzieła.Dokumentten,opublikowanypóźniejpodtytułem
uOpisbitwypodIławą,sporządzonyprzeznaocznegoświadkaiprzetłumaczo-
nyzniemieckiego”
,byłstekiemkłamstw,mającychprzysłonićlicznebłędy,ja-
kiepopełniliFrancuzi;wedługniegoWielkaArmianieodniosłapełnegozwy-
cięstwatylkozewzględunazłąpogodęitowarzyszącegojejpecha.
PopodyktowaniutejrelacjiNapoleonżwawochwyciłzapióro,abynanieść
poprawki.Dbałoszczegóły,boniktlepiejodniegonierozumiał,jakwielkąrolę
wkształtowaniuopiniipublicznejodgrywasłowopisane.Przygotowaniesfał-
szowanegouopisuautorstwanaocznegoświadka”byłotylkopierwszymzkro-
ków,jakiecesarzpodjąłwceluprzedstawieniawydarzeńspodIławyweuwłaści-
wym”świetle.Tocząctęubitwęnapapierze”
,wykazałsięzresztąznaczniewięk-
sząsprawnością,niżpodIławą;wprawiłwruchcałąmachinęswojegoimpe-
rium,abyprzekonaćEuropę,żejegogeniuszmilitarnywciążświecijasnym
blaskiem,aWielkaArmiapozostajeniezwyciężona.
Ukończywszyredagowaniedokumentu,kazałwysłaćgojaknajszybciejdo
BerlinaiParyża,apotemopublikować.Byłbardzodumnyzeswojegodzieła,
aszczególnąsatysfakcjęczerpałzpomysłuprzedstawieniaowegounaocznego
świadka”jakoNiemca;uwiarygodniałotoopowieśćwoczachopiniipublicznej.
uTakwłaśnietworzysięto,conazywamyhistorią”
,przypomniałBertrandowi2.
1LaBatailled’EylauGagnéeparlaGrandeArmée,CommandéeenPersonneparNapoleonparuntémoin
oculaire,Paris1807,s.23.
2ZwnikliwąocenąicynicznymipoglądamiNapoleonaodnośniepisemnychźródełhistorycznych,
