Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Ekstatycznypodróżnik(MojapodróżpoCzechach)
zPilznadogranicyzNiemcami
19
.Widaćzatemwyraźnie,żena
pierwszymplaniewierszapoetaumieściłopisprzeżyćwewnętrz-
nych,proceskonstruowaniaegotycznegonja”bohaterawcielającego
sięwtymkonkretnymprzypadkuwpostaćbeztroskiegotrampa,
któryskłonnyjeststylizowaćswąmłodzieńcząpodróżnaroman-
tycznąwędrówkęŻydaWiecznegoTułacza,alejednocześniepotrafi
odnieśćsiędoistotnychsprawowymiarzehistorycznym,społecznym
ipolitycznym.Przykłademtejdrugiej,dojrzalszejpostawybohatera
sątrzyrzeczy:aluzjadozagrożeniazestronyhitlerowskichNiemiec,
któreodpoczątkulat30.ciążyłozłowieszczonadEuropą;lakonicz-
nenawiązaniedoantysemickichwybryków,dojakichdochodziło
wlatach30.wcałejniemalżeEuropie,takżewPolsce(coMiłosz
znałzautopsji20),orazprofetycznazapowiedźwojennejkatastrofy,
którarozpoczęłasięodżądańwysuwanychprzezHitlerapodadresem
CzechówiSłowaków21,anastępniePolaków.
BawariiitamrobilimarszprzezbawarskieAlpy.Kupiłemużywanykajakkanadyj-
skiiwyruszyłemzPragi”(C.Miłosz,J.Iwaszkiewicz,Portretpodwójny,dz.cyt.,
s.42).WRodzinnejEuropieMiłoszwieleuwagipoświęciłzapamiętanemupra-
skiemunnowoczesnemutłumowi”:nAfiszeogłaszaływszędzie,niewiem,czy
film,czysztukę,Trampskiemilovani,czyliżesportowaturystyka,jeszczenie
zmotoryzowana,należałajużdostylużyciamasy”(C.Miłosz,PodróżnaZachód,
dz.cyt.,s.175).Polatach,wrozmowiezAleksandremFiutem,Miłoszrozwinął
tęmyśl:nLatowPradzeicałaatmosferasportowo-włóczęgowskamiasta,demo-
kratyczna,toznaczytłumyludnościzłożonejzmłodychrobotników,studentów,
wyruszającewniedzielęzamiastozdziewczynami.Motocykliwtedyjeszczenie
było,awięcwędrowaniepiechotą,wiosłowaniepoWełtawie.Ale–tłumy!Masa
demokratyczna,ocowPolscebyłobardzotrudnoś”(CzesławaMiłoszaauto-
portretprzekorny,rozm.przepr.A.Fiut,Kraków1994,s.300–301).
19
WRodzinnejEuropieMiłoszwspominał:nZpociąguwiozącegomniedoBawarii
wyskoczyłemwPilźnie.Nazabicieponadcielesnegogłodunajlepszyjestmarsz.
Więcszedłem,kupującwwioskachtylkokiełbasęichleb,niepozwalającsobie
zoszczędnościnaobiadwgospodzie,najwyżejnawypicieszklankipiwa.Zapa-
miętałemztegobiałeszosy,smakpyłuwustach,rachunekkilometrów,farmę,
gdziepomagałemprzyrobociewpolu,imiłądziewczynęwiejskązeszczerbatymi
zębami.Potemznówpociąginieswojość,kiedyminąłemniemieckąstacjęgra-
niczną–naokołojęzykdlamnieniezrozumiały”(C.Miłosz,PodróżnaZachód,
dz.cyt.,s.176).
20
Więcejnatentematzob.M.Bernacki,Obrazstosunkówpolsko-żydowskichwIIRze-
czypospolitej–wewspomnieniachCz.Miłosza,[w:]Pogranicza,Kresy,Wschódaidee
Europy,red.A.Janicka,K.Korotkich,J.Ławski,Białystok2012.
21
ObraznrobotnikówkopiącychpodPilznemrówdlaszwadronuwypiętego
wcień”jestkasandrycznąwizjąwydarzeń,któremiałynastąpićpo1września
1939roku.RówpodPilznem,niewykorzystanyzapewneprzezczeskąarmię,która
