Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I
OdŚwiętejRusidoImperiumPiotra
1.Narodzinyrosyjskiegomesjanizmu.PowstanieideiMoskwy
TrzeciegoRzymu
XVwiektookresaktywnegorozwojuKsięstwaMoskiewskiego,dwawielkie
wydarzeniaokreśliłyświadomośćepoki:upadekZłotejOrdyiupadekBizancjum.
Pozrzuceniujarzmatatarskiegozniknęłozagrożeniezewnętrzne,apoupadku
Konstantynopola,któryprzezstuleciabyłźródłemkultury,religiiinormpań-
stwowych,Moskwa,jakojedyneniezależnepolitycznieprawosławnepaństwo,
zaczęłapretendowaćdoroliobrończyniprawosławia.UpadekKonstantynopola
w1453rokuzrodziłprzekonanie,żetomłodepaństwodziedziczypoBizancjum
obowiązekobronywiaryizachowaniaortodoksji.Wierzono,żepolitycznyupa-
dekKonstantynopoladokonałsiępoupadkureligijnympodczymrozumiano
przystąpieniepatriarchyicesarzaBizancjumdouniiw1439rokunaSoborzewe
Florencji.WprzeciwieństwiedoKonstantynopolaMoskwanieprzyjęłapostano-
wieńtejunii.NaRusipotraktowanounięjakoodstępstwoGrekówodprawdziwej
wiary,aniejakokompromispodyktowanysytuacjąpolityczną.
WrazzewzrostemznaczeniaKościołarosyjskiegojakojedynegoprzedstawi-
cielaprawosławiawświeciechrześcijańskim,zaczętouważaćksięciamoskiew-
skiegozaobrońcęipatronaprawosławia1.WMoskwiewciążbyłażywapamięć
opouczeniupatriarchyAntoniego,któryw1393rokupisałdoksięciaWasylaI,
1
TaknaprzykładSymeonSuzdalskiwPowieścioósmymsoborzeFlorenckim(Повесть
овосьмомФлорентийскомсоборе)podkreślał,żerosyjskieprawosławieprzewyższainne.
Książęmoskiewskijestprawdziwymprawosławnymwielkimksięciem,białymcaremcałej
Rusi.Białym,czyliwolnymodpoddaństwainiezależnym,wodróżnieniuodΠczarnego”–
zniewolonego,jakimokazałsięgreckiimperatorpodbityprzezTurków.WPowieściSymeon
SuzdalskiporównałWasylaIIInietylkodojegoprzodkaśw.Włodzimierza,aledocaraKon-
stantyna–chrzcicielaimperium(natakiemianoWasylzasłużyłsobieodrzuceniemmetro-
politykijowskiegoicałejRusi,Izydora,zwolennikaunii).Wpodobnysposóbpisałocarze
Trzeci_Rzym.indb15
2013-11-0721:15:28
