Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ROZDZIAŁ1.
rodzajuoddziaływań.Wtypologiitejchodziwięcwgruncierzeczyozaakcento-
waniesiłyiproporcjiudziałukażdegoztrzechtypówczynnikówpobudzających
rozwój,ozauważalnączęstoprzewagęjednego(lubdwóch)znich.
Wszczególnościmożnastwierdzić,żepoczątkiempolskiejtransformacjina
przełomielat80.i90.XXwiekubyłwielkinskoknagłębokąwodę”gospodarki
rynkowejiliberalnejdemokracji,któregosiłęmotorycznąokreśliły-stosownie
dowyróżnionychpowyżejrodzajówmodernizacji-trzyzasadniczewektory.Ich
relatywnawagaimocpozostajądodzisiajprzedmiotemwielukontrowersjinauko-
wychipolitycznych.Byłyto:
1.wymuszającaustrojowyprzewrótoddolnapresjaspołeczna,robotniczebunty
orazinteligenckieprotestyobywatelskie,awszczególnościnarodzinySolidar-
nościjakoniezależnegozwiązkuzawodowego,azarazemruchuspołecznego
opozycyjnegowobecPRL-owskiejwładzy;
2.odgórneporozumienieelitprzyOkrągłymStoleorazwtzw.Sejmiekontrak-
towym,któryzostałwyłonionywwyborachw1989roku;kompromistenstał
sięmożliwydziękizmarginalizowaniuradykałówpostronieSolidarnościoraz
tzw.betonupartyjnegowPZPR;
3.istotneoddziaływaniazewnętrznewpostaci:zasadniczychprzesunięćwglobalnym
układziesiłmiędzyZachodemaZwiązkiemRadzieckim,sprawującymprzezkilka
powojennychdekadimperialnąkontrolęnadtzw.blokiemwschodnim;politykipie-
restrojkiMichaiłaGorbaczowaliberalizującejsystemkomunistyczny,awywołanej
wpoważnejmierzeamerykańskąpresjąwokresieprezydenturyRonaldaReagana;
dominującejwówczasnaświeciewekonomiiipolitycegospodarczejdoktrynyneo-
liberalnej;popularnościtzw.konsensusuwaszyngtońskiego;zaoferowanegoPolsce
przezMiędzynarodowyFunduszWalutowy(MFW)programustabilizacyjnego;
instrumentówpomocowychUSAiWspólnotyEuropejskiej;naciskówpaństw-wie-
rzycieli,uktórychPolskabyławówczasbardzopoważniezadłużonaitp.7
7
Analogicznie-żebypodaćinnyprzykładwpływutrzechwyróżnionychczynnikównarozwój
sytuacjiwPolsce-możnabywyodrębnićtrzynastępującewektorypozytywnieodziaływujące
naprzyspieszenieprocesówdestalinizacyjnychwkrajuw1956r.:1.wzmożonyoddolnynacisk
społeczny,czegonajbardziejspektakularnąilustracjąbyłarewoltarobotnikówwstolicyWielko-
polski,zwanawydarzeniamipoznańskimi(Czerwiec’1956);2.zmieniającysięukładsiłnaszczy-
tachwładzypośmierciIsekretarzaKCPZPRBolesławaBieruta,któryzaowocowałuzyskaniem
przewagifrakcjipartyjnejnpuławian”nadnnatolińczykami”orazpowrotemWładysławaGo-
mułkidoroliliderapartiiipaństwawpaździernikutegosamegoroku;3.postępującapolitycz-
naodwilżwZSRR,koncesjenarzeczPolskiiostateczneprzyzwoleniegensekaKPZRNikity
ChruszczowanazmianęekipyrządzącejwWarszawiepodczasniespodziewanejwizytywstolicy
PRLwtymsamymmiesiącu.(Wieluhistorykóweksponujeteżdodatkowoważne,korzystnedla
październikowegoprzełomu,bomitygująceradzieckąreakcjęznaczenieówczesnegostanowiska
przywódcówChinwkwestiipolskiej).
