Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prolog
11
cyjnego,chrześcijańskiegoszacunkudożycia;poprzezsterylizowanie,anawet
zabijaniesłabych,upośledzonych,kryminalistówichorychumysłowo.
Przedrokiem1914byłytonadalprądymyślowemniejszości;ponadtonikt
niezłączyłichwspójnącałość.Antysemityzmbyłwniemieckimspołeczeń-
stwieszerokorozpowszechniony,leczotwartaprzemocwobecŻydównadal
byłarzadkością.TęsytuacjęzmieniłaIWojnaŚwiatowa.Wsierpniu1914r.
wiwatującetłumypowitaływybuchwojnynagłównychplacachniemieckich
miast,podobniejakwinnychpaństwach.Cesarzoświadczył,żeodtegomo-
mentunieuznajejużżadnychpartiipolitycznych,atylkoNiemców.Duch
roku1914stałsięmitycznymsymbolemjednościnarodowej,taksamojak
wspomnienieBismarckawyczarowywałomitycznątęsknotęzasilnym,sta-
nowczymprzywódcąpolitycznym.Wojskowypat,którywywiązałsiędo1916r.
sprawił,żepieczęnadniemieckimwysiłkiemwojennympowierzonodwóm
generałom,którzymielinaswoimkonciewielkiezwycięstwanafroncie
wschodnim,PaulowivonHindenburgowiiErichowiLudendorfowi,leczpo-
mimoichzdyscyplinowanejorganizacjiowegowysiłku,Niemcyniebyły
wstanieprzeciwstawićsiępotędzeAmerykanów,kiedyciw1917r.włączylisię
wkonflikt.Wlistopadzie1918r.wojnabyłaprzegrana.
KlęskawIWojnieŚwiatowejmiałakatastrofalnywpływnaNiemcy.Warun-
kipokoju,choćniebardziejsuroweniżte,któreNiemcyplanowalinarzucić
innymkrajomwrazieswegozwycięstwa,dogłębioburzyłyniemalwszystkich
wkraju.Wśródnichznajdowałysiężądaniaspłatyogromnychreparacjifinan-
sowychzaszkody,jakieniemieckaokupacjaprzyniosławBelgiiorazpółnoc-
nejFrancji,zniszczenianiemieckiejmarynarkiilotnictwa,ograniczenialiczeb-
nościniemieckiejarmiido100000żołnierzyorazzakazuużywaniaprzeznią
nowoczesnejbroni,naprzykładczołgów,atakżeoddaniaterytoriównarzecz
FrancjiiprzedewszystkimPolski.Wojnazrujnowałatakżemiędzynarodową
gospodarkę,któramiałaniepodnieśćsięprzezkolejnychtrzydzieścilat.Nale-
żałopokryćjejolbrzymiekoszty,aleoprócztegoupadekImperiumHabsbur-
skiegozaowocowałpowstaniemnowychniezależnychpaństwwEuropie
Wschodniej,conapędzałoegoizmekonomicznyiuniemożliwiałomiędzyna-
rodowąwspółpracęgospodarczą.ZwłaszczaNiemcymusiałypłacićzawojnę
drukującpieniądzeilicząc,żepokryjąjedziękianeksjiprzemysłowychobsza-
rówFrancjiorazBelgii.Niemieckagospodarkaniemogłasprostaćreparacjom
bezpodniesieniapodatków,ażadenrządniechciałzdecydowaćsięnaten
krok,ponieważwówczasopozycjamogłabyoskarżyćgo,żeopodatkowuje
Niemców,żebypłacićFrancuzom.Rezultatembyłainflacja.W1913r.dolar
byłwartczterymarki;podkoniec1919r.już47marek;wlipcu1922r.493,
awgrudniutegosamegoroku7000.Reparacjetrzebabyłospłacaćwzłocie
idobrach,aprzytymtempieinflacjiNiemcyaniniechcieli,aniniemogliim
podołać.Wstyczniu1923r.FrancuziiBelgowiezajęliZagłębieRuhryizaczęli
przejmowaćmajątkiorazdobraprzemysłowe.Niemieckirządogłosiłpolitykę
biernegooporu.Wywołałotospadekwartościmarkiwstosunkudodolarana
