Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Genezatransformacjiustrojowejiprzekształceń
instytucjonalnychwpolskiejgospodarce
TransformacjaustrojowawPolscezostałazapoczątkowananaprzełomielat
80.i90.XXw.Wiązałasięonazkryzysem,anastępnieupadkiemgospodarki
centralnieplanowanejwZSRRorazwkrajachodniegozależnych.Konstrukty-
wistycznyeksperyment,polegającynalikwidacjiwłączającychinstytucjiryn-
kowychidemokratycznychorazwprowadzeniuwykluczającychinstytucjigo-
spodarczychipolitycznych,kontrolowanychprzezpartiękomunistyczną,nie
doprowadziłdotrwałegowzrostuirozwojugospodarczego.Właśniedlatego
demokratycznykapitalizmstałsięatrakcyjnąalternatywąustrojową[Dudek,
2007;Acemoglu,Robinson,2014;Bugaj,2015;Dzionek-Kozłowska,Matera,
2016].
WPolscepodkonieclat80.XXw.elitaówczesnejwładzy-podwpływem
sugestiipłynącychzZSRR-zdecydowałasięnaprzeprowadzeniegłębokich
reformekonomicznychipolitycznych.Zdrugiejstronyczęśćopozycjidoszłado
wniosku,żeprzyszłośćPolskimożnabudowaćtylkowoparciuokompromis
zPZPR.Wtychwarunkachobózwładzyikompromisowonastawionaczęść
opozycjisolidarnościowejzdecydowałysięnanegocjacje.Ichefektembyło
wypracowaniew1989r.przedewszystkimporozumieniapolitycznego,polega-
jącegonatym,żeobózwładzypodzieliłsięodpowiedzialnościązakrajzopozy-
cjąsolidarnościową.Dlategopolskieprzemianyinstytucjonalnemiałypokojowy
iewolucyjnycharakter.Zagwarantowanobezpieczeństwoustępującejelicie
komunistycznej,apartyjnanomenklaturazapewniłasobiebardzosilnąpozycję
wżyciugospodarczym.Opozycjasolidarnościowauzyskałareglamentowane
miejscewsystemiepolitycznymidostępdopłynącychstądprofitów[Dudek,
2004a;2004b;Włudyka,2013].
Wgrudniu1989r.znowelizowanokonstytucję.Wszczególnościzmieniono
nazwępaństwa.PowróconododawnejRzeczypospolitejPolskiej,określającją
jakodemokratycznepaństwoprawa.UsuniętoartykułoprzewodniejroliPZPR,
natomiastwprowadzonoprzepisodnoszącysiędowszystkichpartiipolitycz-
nych,którezrzeszająobywateliwceluwpływaniametodamidemokratycznymi
nakształtowaniepolitykipaństwa.Miejscezdańosocjalizmieigospodarcepla-
nowejzajęłyzapisyogospodarcerynkowej,swobodziedziałalnościgospodar-
czejiochroniewłasności[Dudek,2004a,s.98].
12
