Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wcałościibudowaćdomynadawnympoziomie?
Wywieźćgoczęściowo,amożezostawić?Wybrano
kwartałdoświadczalnyiliczono,cosięnajbardziej
opłaca.Szacunkiprzemówiłyzabudowąnagruzach
iodsłonięciemzachowanychulic,którychprzebieg
–znielicznymiwyjątkami–uwzględnionownowym
projekcieurbanistycznym.Upodstawstaływzględy
praktyczne,alewymowaprojektupodporządkowana
byłapamięci.Pamięćgettasymbolizowaływąwo-
zydawnychulicijasnoczerwonygruz,zaśpoziom
gruzowejskarpy–noweżycie(nowąrzeczywistość).
Strukturę,utrzymanąwściśleokreślonejkolorysty-
ce(płaszczyznyczerwieni,różu,szarościibieli)
przecinałyróżnicepoziomów,wytyczajączarazem
określonesekwencjeruchówwprzestrzeniMurano-
wa,zgodniezteoriąrzeźbyunistycznejWładysława
Strzemińskiego,testowanejwtwórczościKatarzyny
Kobro–wprzeszłościwspółtworzącychzLachertem
awangardowągrupęPraesens.„Rzeźbapowinnabyć
zagadnieniemarchitektonicznym,laboratoryjnym
organizowaniemmetodrozwiązaniaprzestrzeni,or
-
ganizacjiruchu,planowaniamiasta,funkcjonalnego
organizmu,wynikającegozrealizacyjnychmożliwo-
ściwspółczesnejsztuki,naukiitechniki,powinna
byćwyrazemdążeń,zmierzającychdoponadindy-
widualnejorganizacjispołeczeństwa”
5
–pisałaKobro
etapieprojektupodwpływemkrytykiprojektanci
zpracowniLachertadoszlidowniosku,żenajła-
twiejbędziepołączyćwszystkiefunkcjewwielkim
domukultury,dominującymnadresztąMuranowa.
„Domten,okubaturzeokoło130tys.m.sześc.,za-
wierałbysalęzebrańna700osób,domspołeczny
dladorosłychidlamłodzieży,saleoperacyjnena
parterzedladzielnicowegozarządumiejskiego,
pocztę,częściowourządzeniasportoweibiura”
6
.
Planowanoulokowaćgonaniezabudowanymtere-
niemiędzydzisiejsząulicąAndersaaZamenhofa,
żebyodpowiadałskaląocalałemugmachowiKoszar
Wołyńskich.Iztegonicjednakniewyszło–wtym
miejscustojądziśmonumentalne,socrealistyczne
blokiwzniesionewdrugiejpołowielat50.,gdykom-
pleksowyzamysłLachertatrafiłdoszuflady.
BazującnaniezrealizowanejkoncepcjiplacuMło-
dości,jakimmiałostaćsięnajbliższeotoczenie
MuzeumPOLIN,operującnamodelacharchitekto-
nicznychbrył,zachęcamyodbiorcęwystawy,byje
„rozbił”,zajrzałdośrodkawposzukiwaniuukrytych
treści,pobawiłsię,odnajdującróżnemożliwościich
wykorzystania,albozrelaksowałwpomieszczeniu,
któregooszczędnaestetykamasprzyjaćwyciszeniu
irefleksji.Materiały,opracowanewróżnejformie,
odwołująsiędozagadnieńwyrastającychwprost
zzałożeńurbanistycznychprojektowanejprzezLa-
OdstronyplastycznejMuranówwyrażałhasło„roz-
chertadzielnicyoskalimałegomiasta(jużpierw-
bićbryłę”,użyteprzezLachertawjednymzwywia-
szyszkicurbanistyczny,sporządzonyprzezBiuro
dówwkontekściekształtowaniaprzestrzeni.Hasło
OdbudowyStolicy,zakładał,żeMuranówprzezna-
toposłużyłozainspiracjęipunktwyjściadlapro-
czonybędziedla36tysięcymieszkańców;dziśjest
jektutejczęściwystawy.Szczególnarolaprzypada
ichniemaldwukrotniewięcej).Awięc:zieleń,której
tutajplacowiwokółMuzeumPOLIN,którymiałbyć
mimotrudnychwarunkówdorozwojunagruzachod
rodzajemośrodkadzielnicowego,skupiającegoróż-
początkuwyznaczonoistotnąrolęwprojekcie,iktórej
neobiektysłużącezaspokajaniupotrzebkulturalno-
zawzięciebroniąprzedwycinkąwspółcześnimiesz-
-społecznych.Jegowizjaewoluowała–naostatnim
kańcy;wyzwaniakomunikacyjnezwiązanezbudową
w1935roku.
5KatarzynaKobro,DlaludziniezdolnychdomyśleniaŻ,„Forma”3,1935.
6
„LokalizacjabudownictwamieszkaniowegonaMuranowie”,rękopispiórem,wzbiorachMuzeumArchitekturyweWrocławiu.
14
