Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TuMuranów.
Dzielnicaponadgruzami
dodatkowejstacjimetraorazbrakiemmiejscdo
parkowania(w1949rokuLachertplanował,żeruch
kołowybędzieoddzielonyodpieszego,samocho-
dymiałyporuszaćsiętylkogłównymiarteriami,zaś
przyzałożeniujednegosamochoduna100miesz-
kańcówzakładano,żewystarczyimjedencentralny
garażi0,25haparkingówosiedlowych,zwłaszcza
zmieniającejsięwterytorium,naktórymrozgrywa-
jąsięróżnegorodzajuspołeczneinterakcjemiędzy
odwiedzającymi,którzyznajdujądodatkoweinfor-
macjeidzieląsięspostrzeżeniami.
SocjalistycznapropagandaprzedstawiałaMuranów
jakopierwsządzielnicędlarobotnikówwśródmie-
ściustolicy.Jednakjużwdatowanychna1948rok
dokumentachwidniejedopisek(rękąStefanaOsso-
wieckiego):„Należywszakżezewzględówspołecz-
nych,zewzględunakształtowaniesięnowejkultury
dbaćoto,abyodpoczątkuskładludnościdzielnicy
niebyłcałkowiciejednolitypodwzględemzawo-
dowym”
7
.Muranówmiałbyćwięcróżnorodnyspo-
łecznie,alekształtowanypodkątempotrzebrobot-
niczych.Planowanobudowęjaknajwiększejilości
mieszkań,kosztemwielkościpomieszczeńijakości
wykończenia.PowojennyMuranów–jakzauważa
psychologarchitekturyAngelikaLasiewicz-Sych–
stałsię„zaplanowaną,racjonalniezorganizowaną
całością,podporządkowanądobruwspólnemuizo-
rientowanąnazaspokajaniebardziejzbiorowych
niżindywidualnychpotrzeb”
8
.Zgodniezzamysłem
BohdanaLachertatradycyjna,zdominowanaprzez
prywatnąprzedsiębiorczośćdzielnicazmieniasię
towaćisięspierać:jakMuranówbędziewyglądać
wmiejscespołeczne.Wspólnaprzestrzeńsłuży
icosięznimstaniewkolejnychdekadach.
wzajemnyminterakcjommieszkańców.Todlatego
Lachertwzapiskachodnoszącychsiędokrytyki
żedodzielnicyodpoczątkudochodziłytramwaje,
autobusy,wplanachbyłometro).Realiamieszka-
niowe:małe,najczęściejdwupokojowemieszkania
naMuranowiePołudniowym,wktórychwczasach
PRL-umusiałypomieścićsięrodzinyzdwójkąlub
trójkądzieci,zewzględunaniższykosztwynajmu
rozchwytywanebędąwśródstudentów,acoraz
częściej–przerabianena„apartamenty”dlatu-
rystów,cowpływanazmianętkankispołecznej
dzielnicyikomfortdotychczasowychmieszkańców.
Zkoleinoweinwestycjedeweloperskiebudzącoraz
więcejemocji,zwłaszczawzwiązkuzzajmowaniem
niezagospodarowanych,zielonychterenów.
Wspólnącechątreścirozmieszczonychnaantre-
soliwystawyjestto,żestawiająpytania,lecznie
sugerująodpowiedzi.Wszystkiewybiegająbowiem
wnieznane,wprzyszłość,októrejmożemydysku-
Natymjednakniekoniec.Wyjściowyprojektosie-
dla-pomnikasłużyzalaboratoriumwszerszymwy-
miarze,wktórymurbanistyczneiarchitektoniczne
innowacjedopełniaśmiaławizjaspołecznaspod
znakuniemieckiegoWerkbunduiWarszawskiej
SpółdzielniMieszkaniowej.Przestrzeńantresolijest
zarównoodwzorowaniemprzestrzenipublicznej
Muranowa,jakistanowirodzajprzestrzenipry-
watnej,umeblowanejbryłamiwmakroskali,łatwo
osiedlabroniblokówtypu„galeriowiec”,pisząc,
żechoćpolskiespołeczeństwojestdonichnie-
przyzwyczajone,napewnopodłuższymużytko-
waniulokatorzyprzekonająsiędozalettegotypu
budownictwaibędziemożnawznosićwięcejpo-
dobnychbloków.StarsimieszkańcyMuranowado
dziśwspominająpozytywniesąsiedzkieinterakcje
nawspólnychkorytarzachzbalkonami–nawetjeśli
byływymuszoneprzezarchitekturę.
7
„OpiniaoprogramieiukładzieprzestrzennymDzielnicyMuranów”,1948,wzbiorachMuzeumArchitekturyweWrocławiu.
8AngelikaLasiewicz-Sych,TheArchitectureofaCityasaConstituentofCollectiveMemory,„KulturaWspółczesna”2003,nr4(38).
15
