Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
ROZDZIAŁ1
towaneprzezNGO(organizacjepozarządowe),państwo,aleteżbiznes.
Rozwójgospodarczycharakteryzujepodejściekapitałuprywatnegoipań-
stwa.Podobniemaksymalizacjadochodu(boosterism),rzadkospotyka-
nawczystejpostaciwpaństwachrozwiniętych.Tym,cołączywszystkie
grupyinteresujestpodejściedotyczącerozwojuzrównoważonego(Shaw,
Williams2004:209).
Nagrunciepolskimspotykamyniecoszerszeujęcia.Przecławskiana-
lizującfunkcjeturystykiwyróżniłteodnoszącesiędoturystyorazte
dotycząceśrodowiskarecepcyjnego(mieszkańcówterenówodwiedza-
nych),podkreślającteoretyczniepozytywneinegatywnefunkcjetury-
styki(1997:61).Gaworeckiwpierwszychwydaniachswejkilkakrotnie
wznawianejpracyTurystykaomawiałspecyficznefunkcjeturystyki3,by
wwydaniuz2003rokukoncentrowaćsiębardziejnaomówieniupolity-
kiturystycznejijejskutków(2003:128in.).Wobszarzerelacjicelów
iskutkówpolitykiturystycznejGaworeckiwprowadziłrozróżnieniemię-
dzycelamioczekiwanymi,postulowanymiirzeczywistymi(1994:249).
Dośćniejasnawydajesięgranicapojęć„oczekiwane”i„postulowane”,
zatemmożnadopuścićichwymiennestosowanie(wrozumieniuzbliżo-
nymdo„deklaratywne”).
KrytycznąanalizęfunkcjiturystykiprzeprowadziłAlejziakwychodząc
zzałożenia,żewliteraturzeprzecenianesąjejeufunkcje(pozytywne),nie
zauważanenatomiastnależyciesądysfunkcje,wtymtakżezzakresupa-
tologiispołecznejiprzestępczości(2000b:33in.).Wyróżniaon10pod-
stawowychfunkcjiturystyki:wypoczynkowa,zdrowotna,wychowawcza,
kształceniowa,miastotwórcza,edukacjikulturowej,ekonomiczna,etnicz-
na,kształtowaniaświadomościekologicznej,politycznaiwreszciefunk-
cjawiążącasięzpatologiąiprzestępczościąwywoływanymiprzeztury-
stykę.Jaksamautorsłuszniezauważa,„byćmożeniecowyolbrzymiono
dysfunkcjonalneoddziaływaniaizagrożenia,jakieturystykamożewspół-
cześniepowodować”.Codotegoniemawątpliwości,aczkolwiekuka-
zaniedwoistościskutkówturystyki–bootymwgruncierzeczymowa,
gdyanalizujesięfunkcje–jestrzecząużyteczną4.Zbliżonąanalizęprzed-
3
Sąonenastępujące:wypoczynkowa,zdrowotna,wychowawcza,kształceniowa,po-
lityczna,miastotwórcza,edukacjikulturowej,ekonomiczną,etniczna,kształtowaniaświa-
domościekologicznej(Gaworecki1994:248).
4
Istotnie,niektóreuwagibyłynawyrost.Np.moimzdaniemwprzypadkufunkcji
wypoczynkowejtrudnomówićodysfunkcjipolegającejnaograniczaniumożliwościpo-
znawczychturystów(„dziejesiętakwówczas,gdyprogramskoncentrowanyjestwyłącz-
nienabiernymwypoczynku”,ibidem:34).Biernywypoczyneknieograniczamożliwości
poznawczych,conajwyżejnieprzyczyniasiędomaksymalizacjiichwykorzystania(aczy
musi?).Wdodatkunawetzupełniebiernywypoczynekdokonujesięwwarunkachmoże
ograniczonego,alejednakkontaktuzmiejscowąkulturąiobejmujeinterakcjezarówno
zgospodarzami,jakiinnymigośćmi.
