Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iotytułdopozostawaniawkanonieliteraturypowszechnejzaw-
isaływpróżni.
Niewypełniałytejpróżnirzewne,przeznaczonedlamasowego
odbiorcywizerunkiKafkijakotwórcypowieściowejfltrylogiisa-
motności”(Ameryka,Proces,Zamek),niewinnejofiarytyraniifamilij-
nej,męczennikabiurokratycznejrutyny.Nieporywaływyblakłe
zczasemzasługirealizatorapoetykiabsurduorazprawodawcy
dwudziestowiecznej,stylizowanejnaBibliępowieściparabolicznej.
Uzupełniałyonekonserwatywny,propagowanyprzezBrodaczy
BuberawizerunekKafkijakoprawowiernegokontynuatoratradycji
judejskiej,aleistotniegoniemodyfikowały.Niejasnypozostawał
wdalszymciągustosunekKafkidowspółczesnejmuliteratury
niemieckojęzycznej,dolicznychnowychkierunków,jakiepojawiły
sięnapoczątkuXXwieku.Budziłowątpliwościjegonowatorstwo
literackie.Niepewnebyło,czybyłpisarzemrzeczywiścieoryginal-
nym,zapoznanymzażyciadiamentem,byodwołaćsiędoskali
polskiej,namiaręNorwida,czyteżprzeciwnie,świeciłjedynieod-
bitymświatłemjakozręcznypodrabiaczikompilator,apóźniejszy
rozgłoszawdzięczałwyjątkowosprzyjającejkoniunkturze.Nieda
siętegoustalićbezwniknięciawhistoryczny,literackikontekst
epokiorazbezrozeznaniadrógimożliwości,jakieotwierała.
Niewielepomagałowrozwiązaniutychproblemówprzyjrzenie
sięrecepcjijegotwórczości.Nawetpobieżnywglądpokazuje,że
podlegałaonaprzemożniewarunkomczasuipotrzebom,niekiedy
niewielemającymwspólnegozliteraturąpiękną,artyzmem,sztuką
słowa.Wystarczyprzypomnieć,żepierwszezbiorowewydanie
pismKafkizaczęłosięukazywaćw1935rokuwmałym,żydow-
skimwydawnictwieSalmanaSchockenawBerlinie,wokresiewła-
dzynazistów.Kafkaniemógłbyćczytanywtymponurymczasie
jedyniezewzględunanowatorstwoliterackie.Inneuwarunkowa-
niaimechanizmykompensacyjnedziałałyzkoleipodrugiejwojnie
światowej.AutorProcesustawałsięwrezultacieniezwłasnejwoli
lustremodbijającymodległeodnaturyjegopisarstwapotrzeby
26
