Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
.
ŚwiatopoglądkonserwatywnyHenrykaLisickiego
powyższychzmian,tj.bogatejburżuazjidążącejdoutrzymaniauzyskanych
dziękijegowprowadzeniupolityczno-ekonomicznychprofitów.Zuwagina
to,żereprezentowalizasadniczopoglądyumiarkowanieliberalne(opartena
werbalnympopieraniuprzemiandemokratycznych,leczfaktyczniepodda-
nychstopniowaniuprzezsferyposiadające),istniałopoledowspółdziałania
obustron;tymbardziejżewpostrewolucyjnymświecietworzyliwspólnie
nowąwarstwęprzywódczą(tzw.notabli)28.
Zasygnalizowanezwiązkiideowestańczykówzzachodniąmyślą
umiarkowanego–ewolucyjnegokonserwatyzmuwyrażałysięsilnąrecep-
cjąpoglądówwskazanychjużichczołowychteoretyków(znakiemczego
byłatakżerefleksjaHenrykaLisickiego).Wiązałasięonazidentyfikacją
ichwspólnejtożsamości,wyrosłejzkulturyłacińskiejidziedzictwareli-
giizachodniegochrześcijaństwa(wichocenieróżnejoddespotycznego
Orientu–prawosławnejRosjiimuzułmańskiejTurcji).Krakowscykon-
serwatyści,m.in.zadeTocquevillem,rozpoznawaliwhistoriiOkcydentu
cechydowodząceciągłości,powtarzalności,azatemnniezmiennąiponad-
czasowąnaturęrzeczy”29.Dlategodostrzegali,żewciąguXIXstulecia,po
WielkiejRewolucjiFrancuskiejwzachodnimświecie,Monteskiuszowskie
continuumnieoznaczałokonserwacji,lecznieustannezmianypodstawo-
wychinstytucjispołeczeństwa,wktórychjednakpozostawałyelementy
ciągłościhistorycznej.Stańczycy–podobniejakichodpowiednicyzEuro-
pyZachodniej–byliświadomipotrzebyiumiejętnościłączeniahierarchii
zwolnościąjednostki(coprzechowaneprzezdawneelityziemiańskiemiało
28Notablebylikonglomeratemnbogactwa,prestiżuiwładzy”,czylinstarych”
innowych”elit.Obokdawnejnodwiecznej”szlachtygrupowalinowobogackich
wwynikupostrewolucyjnychprzemianspołeczno-ekonomicznych(nieszlache-
ckichnabywcówwiększejwłasnościziemskiejorazpotentatówfinansowych,
merkantylnychiindustrialnych)orazlesgensàtalents(wolnychzawodów:dzien-
nikarzy,naukowców,lekarzy,prawnikówiurzędników).J.Baszkiewicz,Ana-
tomiabonapartyzmu,Gdańsk2003,passim;A.-J.Tudesq,Lesgrandsnotablesen
France(1840–1849).Étudehistoriqued’unepsychologiesociale,vol.21,Paris1964,
s.235–243.
29I.Grudzińska-Gross,Piętnorewolucji.Custine,Tocquevilleiwyobraźniaroman-
tyczna,Warszawa1995,s.84–85.
26
