Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Istota,funkcjeizasadyubezpieczeń
Działalnościczłowiekawewszelkichdziedzinachżyciaspołeczno-gospodarczegotowarzyszywiele
niebezpieczeństw.Zagrażająonenietylkożyciuizdrowiuczłowieka,alemogąrównieżprowadzić
dozniszczeniamajątku(mienia)czyrezultatówjegopracy.Przykładowoprzyczynaminiebezpieczeństw
mogąbyć5:
−klęskiżywiołowe(np.huragany,trzęsieniaziemi,powodzieitp.),
−konfliktyspołeczne,
−czynyniedozwolone(np.podpalenia,rabunki,kradzieże),
−awarietechniczne,
−wypadkikomunikacyjne(wtransporcielądowym,powietrznymimorskim),
−nagłezdarzeniawmiejscupracypowodująceszkodyosobowe.
Jakkolwiekwymienionewyżejniebezpieczeństwazagrażajączłowiekowiodnajdawniejszychczasów,
towdobiewspółczesnejniezostałyonecałkowiciewyeliminowane.Ichzasięg,jakteżnasilenieulegają
zmianomspowodowanymzarównoprzezczynnikitechniczne,cywilizacyjne,jakikulturowe.
Wrezultacienoweimasowezagrożeniaskutkująwzrostemwartościszkód,ilościwypadkóworazofiar.
Dynamicznywzrostzakresuniebezpieczeństwzwiązanyjestgłówniezwykorzystaniemnowychśrodków
komunikacji,źródełinośnikówenergii.Postępcywilizacyjnyjedyniewniewielkimstopniueliminujestare
zagrożenia,natomiaststwarzawielenowych–dotkliwychwskutkach–niebezpieczeństw.
Zachodzącewokółnaszmianyokreślanesąmianemzdarzeń.Zdarzeniamisą:pojawieniesięsuszylub
powodzinapewnymobszarze,uderzeniepiorunawbudynekmieszkalnyczygospodarczy,pożarlasu
wsąsiedniejmiejscowości,kradzieżczyjegośsamochodu,wypadeknaprzejeździekolejowymitp.
Wsferzezainteresowańdziałalnościubezpieczeniowejznajdująsięzdarzenialosowe(przypadkowe),
którychzajściepowodujestratęlubwywołujepotrzebęmaterialną.Sątowięczdarzeniaspowodowane
jakimiśnadzwyczajnymiczynnikami.Zarównoterminzajściatychzdarzeń,jakiwielkośćszkódlub
potrzebprzezniewywołanychsąnieprzewidywalne.Ponadtoochronąubezpieczeniowąmogąbyćobjęte
tylkotakiezdarzenialosowe(przypadkowe),którecharakteryzująsięnastępującymiwłasnościami6:
1)sąspowodowaneprzyczynami,które„normalnie”niesązwiązanezdanązbiorowościączyprocesem,
alewystąpiłyiwywołałyokreśloneskutki,
2)sąniezależneodpodmiotównimidotkniętych,tj.niesąspowodowanecelowymdziałaniembądź
zaniechaniemtychpodmiotów,
3)sązdarzeniaminadzwyczajnymi,czylidlapodmiotównimidotkniętychniesązgóryustaloną
koniecznością,
4)podlegająprawuwielkichliczb,tzn.występująwdużejliczbieprzypadków,pozwalającychnaocenę
prawdopodobieństwaichrealizacjiwmasiezagrożonychpodmiotów,
5)charakteryzująsięlosowością(niejestmożliwewskazaniepodmiotu,któregozdarzeniebędzie
dotyczyć).
Dwieostatniewłasnościpozorniewykluczająsię.Jeślibowiemmożnaustalićprawdopodobieństwo
realizacjizdarzenialosowego,tomożemywskazaćpodmiot,któremudanezdarzenielosowemożesię
przytrafić.Niemożemyjednakokreślićkonkretnegopodmiotu,któregodotknierozważanezdarzenie.
Zwrócićnależyuwagęnafakt,żedwieostatnie–charakterystycznedlateoriiipraktyki
ubezpieczeniowej–własnościsugerują,żedoilościowegoopisuianalizyzdarzeńlosowychnależy
wykorzystywaćmetodystatystykimatematycznej.
Zpojęciemzdarzenialosowegozwiązanesątakiekategorie,jak:wypadeklosowy,szkodalosowa
orazryzyko.Terminwypadeklosowykojarzonyjestztymizdarzeniamiprzypadkowymi,które
generująnegatywnedlaczłowiekakonsekwencje,czyliprzynosząszkody(uszczerbek).Szkodajako
skutekwypadkulosowegomożebyćwyrządzonawdobrachmajątkowych(szkodamajątkowa)lub
wdobrachosobistych(szkodaosobowa).Szkoda–niezależnieodjejrodzaju–możebyćbezpośrednią
(pierwotną)lubpośrednią(wtórną).Efektemszkodybezpośredniejjeststratawynikającazuszczuplenia
stanuposiadania(poszkodowanystajesiębiedniejszy).Przykładowomożebyćnimzmniejszenie
majątkujakoskutkuuszkodzeniaczyzniszczeniabądźteżutratyprzedmiotówwłasnościlubpraw
majątkowychposzkodowanego.Rezultatemszkodypośredniejsąutraconeprzezposzkodowanego
korzyści(poszkodowanyniestajesiębogatszy),któremogłybybyćosiągnięte,gdybywypadeklosowy
niewystąpił.Wypadkilosowepowodująceuszczerbekwdobrachosobistychdotycząutratyzdolności
dopracy,zdrowiaczyżycia.Tegorodzajuzdarzenialosowesączęstookreślanemianem
nieszczęśliwegowypadku.Zwrócićnależyuwagęnafakt,żewliteraturzeprzedmiotuspotykasię
–oprócznegatywnychzdarzeńlosowych–zdarzeniapozytywne,zwaneszczęśliwymizdarzeniami
losowymi.Zategorodzajuzdarzeniauznajesiędożycieokreślonegowieku,wzięcieślubu,rozpoczęcie
studiów,urodzeniesiędzieckaitp.Wywołująoneokreślonepotrzebymajątkowe.Możnajeprzyrównać
dozdarzeńpowodującychszkody,rozumianejakoniezbędny–jednorazowybądźciągływokreślonym
przedzialeczasowym–uszczerbekmajątkowy(finansowy)7.Szczęśliwe(pozytywne)zdarzenialosowe
generująpotrzebymaterialneidlategostanowiąprzedmiotochronyubezpieczeniowej.
Szkodalosowajestmaterialnymwyrazemwypadkulosowego.Jestonaskutkiemjegozaistnienia.
Terminy:wypadeklosowyiszkodalosowasązatemnierozerwalniezesobązwiązaneiwywodząsię,