Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Pierwszawojnaświatowazajmujeszczególnemiejscewdziejachnarodu
polskiego.Wrezultaciekilkuletnichzmagań,którepochłonęłymilionyist-
nieńludzkich,wtymkilkasettysięcyPolakówsłużącychwarmiachpaństw
zaborczych,wyłoniłasięzzawieruchydziejowejniepodległa,republikańska,
suwerennaRzeczpospolitaPolska.Zanimjednakupragnionaniezawisłośćstała
sięudziałemludnościpolskiej,trzebabyłoprzejśćtrudnądrogę,wiodącąnie
tylkoprzezpolabitewne,aletakżeprzezwygnańczeszlaki,jakimiprzyszłowę-
drowaćwlatach1914-1915wielotysięcznejrzeszyPolakówmieszkającychna
ziemiachcarskiegoimperiumorazmonarchiihabsburskiej.Udziałemludności
cywilnejstałosięwówczastraumatycznedoświadczenieskutkówzbrojnego
konfliktu,któregosymbolemzjednejstronybyłozbombardowanieprzezwoj-
skaniemieckieKalisza,zdrugiejzaśtragediaskazanejnaponiewierkęludności
KrólestwaPolskiego.
Nabezprzykładnąprzemoc,utratępoczuciabezpieczeństwa,opuszczenie
rodzinnychdomówskazanizostaliwówczaszarównopoddanicara,jakiPola-
cypodlegającywładzyHabsburgów.Waustriacko-węgierskiejGalicjisytuację
cywilówpogarszały:brakśrodkówdożyciaiopału,wzrostbezrobocia,chaos,
aniekiedywręczpanikaparaliżującedziałalnośćadministracjipaństwowejna
terenachobjętychwalkami.Uchodźstwostałosiętamzjawiskiempowszechnym
jużw1914r.,kiedydozachodnichkrajówmonarchiihabsburskiejtrafiłoponad
milionjejmieszkańców,powodowanychnietylkonarastającązkażdymdniem
gorączkąuchodźczą,aletakżedecyzjamiwładzaustriacko-węgierskich.
Pierwszemiesiącewojnyprzyniosłyrównieżucieczkęludnościzamiesz-
kującejpolskieguberniepaństwaMikołajaII.WKrólestwiePolskim,jaksię
przyjmuje,nieprzybraływtymczasiemasowegocharakteru,adozahamowania
translokacjiprzyczyniłosięustabilizowaniepodkoniec1914r.liniifrontudzie-
lącejKongresówkęnaczęśćokupowanąprzezwojskapaństwcentralnychoraz
nadalznajdującąsiępodzaborcąrosyjskim.Mającewówczasmiejscelokalne
przemieszczenialudnościwguberniachpolskichstanowiłyswoistepreludium
domasowego,dobrowolnegolubprzymusowego,uchodźstwawrokunastęp-
nym.Przełamaniefronturosyjskiegoprzezwojskaniemieckieiaustriacko-wę-
gierskiewmaju1915r.wbitwiepodGorlicamidałopocząteksystematycznemu
cofaniusięwojskrosyjskich,awkonsekwencjiopuszczeniuprzezcarskiego
25