Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JANUSZOLSZEWSKI
będzieistniałczłowiek,będąteżwojny”4.Wprzypływachoptymizmuuważał
jednak,żemożnasięwojnieprzeciwstawić,czegowyrazembyłjegoapel:
„Apelujędowszystkichmężczyzniwszystkichkobiet,tychznanychitych
mniejznanych,abyogłosili,żeodmawiająodtądjakiegokolwiekuczestnictwa
wwojnieiprzygotowaniachdowojny”5.Zesłówtychwynika,żeEinstein
jednakwidziuludzipokładyempatiinietylkoindywidualnej,aleiwskali
społecznej,którejuruchomieniepozwolizneutralizowaćdążeniedobez-
względnejdominacji,wodpowiednich,krytycznychwarunkachprowadzącej
dokonfliktóworóżnychrozmiarach,takżedowojen.
Znanesąjednakimająwieluzwolennikówinneteorieuważające,że
wszystkieorganizmyżywe,aszczególnieludzie,indywidualnieijakozbio-
rowości,majązakodowaneodczasówpierwotnychdążeniedoekspansji6.
Powodujeto,żekonfliktyinteresówwstosunkachmiędzynarodowychsątrudne
douniknięcia,aczynnikamibezpośredniokonfliktogennymimogąbyćspory
terytorialne,różniceideologiczne,kulturowe,religijneczyetniczne,alewtle
zawszekryjesięwalkaowładzę.Jeżelizawodząmetodypokojoweosiągnięcia
celu(perswazyjne,ekonomiczne),uczestnicysporuuciekająsiędoprzemocy.
PodobniesądziprofesorHarvarduGrahamAllison.WopracowaniuDesti-
nedforWar:CanAmericaandChinaEscapeThucydides’sTrapprzekonuje,
żeistnieje,bezwzględunaczasy,pewnasekwencjazdarzeń,seriawypadków
wynikającazludzkiejnatury,którasięniezmieniainieuchronnieprowadzi
mocarstwadowojny7.Sytuacjatakawystąpiła,gdywstarożytnejGrecji
pozycjaAten(ZwiązkuAteńskiego),dotychczasowegohegemona,zaczęła
byćpodważanaprzezSpartę(ZwiązekPeloponeski),codoprowadziłodo
wojnymiędzynimi.WydarzenietoopisałTukidydes,jegouczestnikiuznany
historyk,wdzieleWojnapeloponeska.Allisonzeswoimiwspółpracownikami
zHarvarduprzeprowadziłanalizyszesnastupodobnychsytuacji(dotychcza-
sowyhegemonipretendentdotakiejroli),któremiałymiejscewokresie
od1500do2010rokuiokazałosię,żewdwunastuprzypadkachdoszłodo
wojny.NatejpodstawieAllisonobawiasiępodobnegoscenariuszawczasach
obecnych,zadotychczasowegohegemonaprzyjmującUSA,azapretendenta
ChinybądźRosję,zewskazaniemjednaknaChiny.PrzewidywaniaAllisona
potwierdzająwogólnymzarysieanalizypolitykiwewnętrznejizagranicz-
nejChin,dokonywaneprzezróżneniezależneodsiebieośrodki.Wynika
4http://cytaty.o.pl/albert-einstein-dopoki-na-swiecie-bedzie-istnial-czlowiek.
5http://lubimyczytac.pl/cytat/112114[dostęp:14.12.2017].
6Zob.T
.Hobbes,Lewiatan,FundacjaAletheia,Warszawa2009,s.178.
7Allison,Graham(2015.09.24).TheThucydidesTrap:AretheU.S.andChinaHeaded
forWar?TheAtlantic,24September2015,https://www.theatlantic.com/international/archi-
ve/2015/09/united-states-china-war-thucydides-trap/406756/[dostęp:16.02.2018].
