Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UKRAINAPRZEDKOŃCEMHISTORII.SZKICEOPOLITYCEPAŃSTWWOBECPAMIĘCI
Jeślichodziodziejenajnowsze,wpaństwachtychdominuje
tendencjadopomniejszanialiczbyosóbzamordowanychprzezsiły
rządowe(czywalcząceoniepodległość)iwyjaśnianiaprzyczynich
śmierciczytotym,żetoonesamestworzyłyzagrożeniedlainteg-
ralnościterytorialnej,czytokoniecznościąponiesieniastratprzez
mniejszośćdladobrawiększości.Wobuprzypadkachkryterium
ocenyniejestwartośćludzkiegożycia,lecztrwaniesamegopań-
stwa.Przykładytakiejoceny,zreguływyrażoneniewprost,znajdu-
jemywpodejściuautorówwspółczesnychrosyjskichpodręczników
dohistoriinajnowszejdooarponiesionychwzwiązkuzkolektywi-
zacjąwlatachtrzydziestychorazdeportacjiirepresjiwobecżnych
grupnarodowościowychwprzededniuiwczasieIIwojnyświato-
wej9.Nawetwtychpaństwachzomawianejkategorii,któreobecnie
sądemokracjami(zregułyjednakelektoralnymi,anieliberalnymi),
represjewłasnegorząduzczasówdyktaturywobecnarodutytular-
negosątraktowanejako„złokonieczne”ipozostająnierozliczone
(np.stosunekIndonezjidowymordowania1–2milionówobywa-
telipodejrzanychosympatiekomunistycznewlatach1965–1967).
Tymbardziejdotyczytorepresjiczyzbrodniwłasnegorząduwobec
mniejszościnarodowych,którebywająotwarcieusprawiedliwiane
(np.stosunekTurcjidospowodowaniaśmierci1–1,5milionaOr-
mianoskarżonychosprzyjanieRosjiwlatach1915–1916).
Zkoleiwwariancie„destabilizacyjnym”stanowiskoUkrainywo-
becdziedzictwahistorycznychzwiązkówzPolskąbyłobyzmienne
izależnegłównieodtego,ktowdanymmomencietrzymałbyster
władzyiwjakiejrelacjipozostawałbyzrządemRosji.Wwypadku
władzprorosyjskichbyłobyonooczywiścieniechętnepodejmowa-
niuwspólnychzPolskąpróbocenywydarzeń,któredzielądziś
opiniępublicznąobukrajów.Biorącpoduwagęto,żebyłybyone
najprawdopodobniejbardziejzależneodkierownictwaRosjiniż
obecnewładzeBiałorusi,ichstosunekdo„trudnychpytańwhi-
storiistosunkówpolsko-ukraińskichzależałbym.in.odstanure-
lacjipolsko-rosyjskich.Polskapolitykazagranicznastałabyprzed
pokusą,abytopoprzeznaciskMoskwyzabiegaćouzyskaniesa-
tysfakcjonującejwypowiedziKijowanatematmordunaPolakach
24
9Zob.rozdział8.