Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowadopolskiegowydania
Książkata,wydananaUkrainietrzylatatemu[2011],planowanabyłajakozbiór
szkicównatematykulturologiczne,aczęścioworównieżpolitologiczne,poświęconych
złożonemuprocesowiemancypowaniasięnowoczesnegonaroduukraińskiego
zprzednowoczesnej„wspólnotywyobrażonej”.Niektórzyużywająnaokreślenietej
wspólnoty
archaicznego
i
nieostrego
terminu
„Ruś”,
inni
–
nowoczesnego
iupolitycznionegoterminurusskijmir,choćnajlepiejbyłobymożenazwaćgo,
analogicznie
do
świata
muzułmańskiego,
swego
rodzaju
prawosławno-
wschodniosłowiańską„ummą”.Wistociepodobnawspólnotaduchowa,PaxChristiana,
istniaławśredniowieczurównieżnazachodzieEuropy,jednakwwynikusekularyzacji
i
powstania
nowoczesnych
narodów/państw
przestała
tam
być
czynnikiem
decydującymotożsamościjednostek,iustąpiłamiejscatożsamościomnarodowym
iobywatelskim,przemieniającsięwzjawiskokulturowo-historyczneraczejniżważne
dlabieżącejpolityki(jakbyłonaprzykładwepocewyprawkrzyżowych).
WRosjitymczasemwschodniochrześcijańskawspólnotaduchowa,SlaviaOrthodoxa,
zostaławXVIIIwiekuupaństwowionaiupolityczniona,stopionawcałośćzrosyjskim
organizmemimperialnym.Zjednejstronydoprowadziłotodoswegorodzaju
sakralizacjiimitycznejtranscendentalizacjiorganizmuimperialnego,azdrugiej–
przemieniłoczystoduchową(prawosławną)wspólnotę„ruską”wpaństwowo-
polityczną„rosyjską”.PrzyjęcieprzezPaństwoMoskiewskienazwywłasnej„Rosja”
(„Rus-sia”)analogiczniedo„Ruś”spowodowałonietylkozamieszanieterminologiczne,
aletakżełączeniezupełnieodrębnychzjawisk.TragediaUkraińcówjakopotencjalnego
narodupolegałanienatym,żeRosjacałkowicieprzywłaszczyłasobie„Ruś”,awięc
takżeUkrainę,wroliwłasnego
dziedzictwahistorycznego,alenatym,że
przywłaszczyłasobierównieżPaxOrthodoxa,przyczymnietyleprzywłaszczyła,ile
jednoznaczniesięznimutożsamiła.Dlanaroduprzednowoczesnego,jakimwXVII–
XVIIIwiekubyliUkraińcy,ztypowądlatejepokiprzewagątożsamościkościelno-
religijnejnadnarodową,takapodmianamiaładalekosiężneinieszczęśliweskutki.
Niemniej,byłatopodmianataksamonieszczęśliwarównieżdlasamychRosjan-
Moskowitów,ponieważzinstytucjonalizowałazjawiskowistocieprzednowoczesne,
średniowieczne,utrudniająctymsamymprocesysekularyzacji,demokratyzacji,
kształtowanianowoczesnejtożsamościnarodowejisamoświadomościobywatelskiej,
awzwiązkuztym–wartościobywatelskich.„Umma”dodziśzresztąhamuje
emancypacjęnietylkonarodową,aletakżepolityczną–przekształcaniepokornych
poddanychwobywateliświadomychswoichprawiobowiązków.Bezpokonania
„ummy”aniUkraińcom,aniRosjanomnieudasięprzeprowadzićpełnowartościowej
modernizacji,czylistworzyćusiebierozwiniętegospołeczeństwaobywatelskiego
idemokratycznegopaństwaprawa.
Ponieważwyjściez„ummy”niejestdlaUkraińcówproblememwyłącznie
zewnętrznym,aletakżewewnętrznym,doniniejszejksiążkiweszłyszkicedotyczące
nietylkostosunkówukraińsko-rosyjskich,aletakżeukraińsko-ukraińskich(ukraińsko-
„kreolskich”);artykułypoświęconenietylkoproblemompolitycznym,związanym
