Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cyrkdziałałnatychsamychzasadachcokarnawał–oferował
rytualneprzyzwolenienaswobodę,możliwośćokresowego
nieprzestrzeganiaprzyjętychnorm.Arenastanowiłamiejsce
parrhesii,nieograniczonejwolnościwyrazu,wramachktórej
plebejuszeorazobywatelemoglisobiepofolgować.Wtymmiejscu
moglimyślećimówićrzeczyniedopuszczalnewbardziej
uporządkowanymświecie.Starożytnimoraliści,którzyobserwowali,
cosiędziejezwidzaminaantycznycharenach,posługiwalisięniemal
identycznymjęzykiemjakwspółcześnikomentatorzyulegający
emocjom.DionChryzostomwIIwiekun.e.takpisałowidzach:
„Całkowiciesięzapominają,całkowiciebezwstydniemówiąlubrobią
pierwsząrzecz,jakaprzyjdzieimdogłowy.Możnaodnieśćwrażenie,
żesąpodwpływemjakiejśmagicznejsubstancji.Niepotrafią
obserwowaćrywalizacjiwcywilizowanysposób”.
Budowaareny–jakżezbliżonadokonstrukcjidzisiejszych
stadionów–kontrastowałazugrzecznioną,cywilizowanąprzestrzenią
miejską,boludzieporzucalikrępująceichkonwenanse.EliasCanetti
takpisałwpoświęconejtłumomksiążceMasaiwładza:
Nazewnątrz,odstronymiasta,arenawyglądajakpozbawionyżycia
mur.Wśrodkustoinatomiastmurludzi.Widzowieodwracająsię
domiastaplecami.Zostaliwyniesieniponadjegoładwpostacimurów
iulic.Gdyprzebywająwśrodkuareny,nieinteresujeichnic,codzieje
sięwmieście.Wszystkieznajomości,regułyinawykizostawiliprzed
bramą.Wiedzą,żeprzezpewienokreślonyczasbędąrazem,żebędzie
ichdużoiżeobiecanoimnajwyższeemocje.Wszystkotojestjednak
obwarowanenienaruszalnymwarunkiem:wyładowanietychemocji
musimiećmiejscewewnątrzareny.
Rywalizacjasportowakojarzyłasięzprzemocąnadługoprzed
XXwiekiem.Piłkaokazałasięsportemprowokującymtyle
incydentów,żew1580rokugubernatorBoloniizakazałtejgry,żeby
„uniknąćbójek,skandaliiwrogości”.Zakazpowszechnieignorowano,
więcrokpóźniejzostałwydanykolejny,skierowany
do„nieobyczajnychmłodzieńcówichłopców,którzybezwiększego
zastanowieniapsują,niszcząipowodująstraty…”.
Bardzoczęstodoprzemocydochodziłopomiędzyrywalizującymi
przedmieściamialbosąsiednimiwsiami.Włochytokrajwyjątkowo
niejednorodny,podzielonynaskutekwojenprowadzonychprzez
baronów,książąt,hrabiów,cesarzyipapieży,którzywalczyli
oterytorium,wpływyzpodatkóworazposłuszeństwopoddanych.
