Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UniaBrzeskawperspektywie...
NapodbitychprzezTatarówziemiachRusipółnocno-wschodniej
przetrwałaniezawisłapaństwowośćruska,którejośrodkiemstałasię
dotądnieznanaMoskwa,zagubionanaperyferiachpaństwarządzo-
negoprzezdynastięRurykowiczów.Stopniowo,wyzbywającsięobcej
dominacji,państworuskiezcentrumwMoskwiełzwanenazacho-
dzieteżMoskwąlubMoskowiąłrosłowpotęgęiprzekształcałosię
wscentralizowanyorganizmpolityczny.Państwomoskiewskiemiało
podstawęuważaćsięzabezpośredniąkontynuacjępaństwowoścista-
rejRusinkijowskiejn
,awielcyksiążętamoskiewscy,którzyzjednoczyli
północno-wschodnieterenyruskienjeszczeprzedformalnymzakoń-
czeniemprocesuzjednoczenia(Pskówprzyłączonow1510,Riazań
w1521roku),odkońcaXVwiekuzaczęlisiętytułowaćwładcamicałej
Rusi,wysuwającpolitycznyprogramodzyskaniacałejRusi.Zpunktu
widzeniawładcówmoskiewskich,programtenmiałnacelukonsolidację
dziedzictwadawnejRusiorazodzyskanieziemzagarniętychprzezPol-
skęiLitwę.Byłonzgodnyztradycjąhistorycznąpaństwowościruskiej,
jednaknieodpowiadałrealnieistniejącejsytuacjin
2
.
CzęścidawnejRusi,istniejącepoddominacjąobcychpaństw,wciągu
prawiedwustulatkształtowałysięwodmiennychwarunkachkultural-
no-etnicznych.Czynnikiemłączącymwszystkieziemieonegdajnależące
doRusibyładynastiaRurykowiczów,bądŹteżpamięćoniejjakooŹródle
państwowościnaterenachbezpośredniorządzonychprzezdomypolski
ilitewski,ateżwspólnaorganizacjakościelna.
PooficjalnymchrzcieRusijejziemiezostaływłączonedoorganizacji
hierarchicznejKościołabizantyńskiego.Metropoliakijowskastałasię
częściąpatriarchatukonstantynopolitańskiegoirozprzestrzeniałasię
nacałykraj.Ruskaprowincjakościelnadzieliłasiępoczątkowonasześć
2
HistoryiPolskiikrajówruskichzniąpołączonych,Warszawa-Lublin-ŁódŹ-Kraków
[bmw],s.68.
E.GudaVićius,Rusini(Gudowie),wiKulturaWielkiegoKsięstwaLitewskiego.Analizy
iobrazy,opr
.V
.Aliśauskas,L.JoVaiśa,M.Paknys,Kraków2011,s.639.
22
