Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
onszczególniesilniezaznaczaswójwpływ.Dlategowłaśnielekarzeszczególnie
intensywniepropagująideęaktywnościsportowo-rekreacyjnej
6
.
Stosunkowowcześnieprzeciwdziałanohipokinezjimieszczan.Jednymzanti-
dotównaniąmiałobyćudawaniesięnaćwiczeniaruchowepozaobrębmurów
miejskich.Dlatakichpraktykukutonazwęsport,coopisywałomiejscetakiego
rekreowaniasię–terenpozabramą(łac.:porta).Gdymiastarozrastałysię,zaczę-
tozakładaćwnichogrody,parki,budowaćboiska.Dziękitemumożnajużbyło
„sportowaćsię”bezwychodzeniapozaobszaryzurbanizowane
7
.
WnurttychprzemianwpisałasięinicjatywaHenrykaJordanaz1889r.,który
doprowadziłdoutworzeniawKrakowieparkuzdwunastomaboiskami;każde
znichprzeznaczononainnyrodzajaktywności.PropozycjęJordanauznanoza
początek„ruchuboiskowego”
8
.Zaproponowaneprzezniegorozwiązaniepotrak-
towanojakowzorzecpodczasprojektowaniaogrodówim.RauawWarszawie
9
.
Równolegle,doopisanegotworzeniaterenówrekreacyjnych,inicjowanozaję-
ciaruchowedlauczniów.WPolscewiekuXVII,podobniejakiwinnychkrajach,
organizowanojewdniwolneodlekcji(weczwartkii/lubwtorki).WUstawach
KomisjiEdukacjiNarodowejwymienionesąniektóreichformy:„Grawpiłkę
zubieganiemsięiżywymobracaniem,balon,czyligrawdużąpiłkę,ciskaniezręczne
kamieninawodę,gonitwydopewnegokresu,wyprzedzaniesięnawzgórkiiprzykre
miejsca,potykaniesięwpalcaty,jeżdżeniekonno,rozmierzanieogrodów,pól,
miejscdoprzystęputrudniejszychitympodobne”.Opisanezajęciastanowiły
około25%zorganizowanegoczasumłodzieży,auświęcałjekanondziałalności
danejszkoły,wktórymkluczowebyłyinicjatywaiambicjasamejmłodzieży
10
.
Szerokizakresćwiczeńfizycznych,wtymgiersportowych,wprowadzono
wCollegiumNobiliumw1740r.
11
.PodobnieaktywizowanomłodzieżwSzkole
Rycerskiejpowołanejw1765r.
12
.Dziękitemuprzetrwałapamięćowielutrady-
6
Wtymgronietakżeznamieniciteoretycyimetodycywychowaniafizycznego:JędrzejŚniadec-
ki,HenrykJordan,MarianTokarski,EugeniuszPiasecki,WładysławOsmolski,ZygmuntGile-
wiczorazMaciejDemel.
7
W.Osmolski,Wstępdo:Budowaterenówiurządzeńsportowych,OsmolskiW.,JeziorowskiH.
(red.),Warszawa1928,s.XXII,
8
E.Piasecki,Dziejewychowaniafizycznego,Lwów1929,s.173,203–206.
9
R.Wroczyński,Powszechnedziejewychowaniafizycznegoisportu,Wrocław1985,s.239inast.;
J.Gaj,K.Hądzelek,DziejekulturyfizycznejwPolsce,Poznań1997,s.59–62.
10
R.Dutkowa,KomisjaEdukacjiNarodowej.Zarysdziałalności.Wybórmateriałówźródłowych,
Wrocław1973,s.207–208.
11
E.Piasecki,op.cit.,s.94;W.Osterloff,Historiasportu,Warszawa1976,s.74–77.
12
R.Wroczyński,op.cit.,s.92–95.
10
