Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Istotaispecyfikaupadaniapaństwa
37
civeincapacity).70Żadnaznajbardziejwpływowychteoriipaństwaniekwestio-
nujerolipaństwajakonadrzędnegogwarantaporządkupublicznego.Nieczy-
nitegonawetRobertNozickwswojejneoliberalnejkoncepcjipaństwamini-
malnego(minimalstate).71Wramachtegoujęcianapierwszyplanwysuwa
siękwestiasuwerennościpaństwa(skądinądjegodefinicyjnawłasność),będą-
cejsystememreguł,wedługktórychpaństwaoddziałująnasiebie.Nasuweren-
nośćskładasięzarównozewnętrznaniepodległość(niezależność),jakiwe-
wnętrznyautorytetisupremacjapaństwa.Jejpierwszyelementodnosisiędo
stosunkówmiędzypaństwowych,włączającwto:(1)uznaniedeiureniepodle-
głościpaństwaprzezspołecznośćmiędzynarodowąoraz(2)jegodefactonieza-
leżnośćodwpływówzewnętrznych.Zkoleidrugi(wewnętrzny)kontekstdoty-
czyrelacjimiędzypaństwemajegospołeczeństwem.Możnazatemprzyjąć,iż
suwerennośćoznaczadomniemaniezwierzchnościwładzyiniezależnościrządu
wdanympaństwie.72Jednocześnie,suwerennośćwswejobecnejpostaciróżni
siędiametralnieodjejtradycyjnegonwestfalskiego”rozumieniawkategoriach
wartościabsolutnejiniepodzielnej.Ulegaonaredefinicjiwwarunkachgloba-
lizacjiiprocesówtransnarodowych,przyjmująckwalifikowanąiniekiedybar-
dziejzredukowanąpostać,cowiążesięzezmieniającymisięwarunkamiwy-
konywaniasuwerennychpraw.Kierującsięklasycznymrozumieniemsuweren-
ności,większośćwspółczesnychpaństwnależałobyuznaćzapodmiotywróż-
nymstopniuniesuwerenne,aidąctymtokiemrozumowania–wieleznichza
nupadające”.
Historycznierzeczbiorąc,wwieluprzypadkachobydwakontekstysuwe-
rennościniewystępowałyrazem.WtokudekolonizacjiobszarTrzeciegoŚwia-
tazostałwłączonydosystemusuwerennierównychpaństwzasadniczojedynie
70Podobnypoglądprzedstawiam.in.M.Ignatieff(zob.idem,InterventionandStateFailure,
nDissent”2002,t.49,nr1,s.118).Por.A.Hehir,TheMythoftheFailedStateandtheWaron
Terror:AChallengetotheConventionalWisdom,nJournalofInterventionandStateBuilding”2007,
t.1,nr3,s.307–332.
71Szerzejzob.R.Nozick,Anarchy,StateandUtopia,NewYork1974.
72WklasycznymjużujęciuL.Ehrlichwskazałnadwaznaczeniapojęciasuwerenności:cało-
władność(samodzielność)państwawjegokompetencjachwewnętrznychorazsamowładność(nie-
zależność)wsprawachzagranicznych(zob.idem,Prawomiędzynarodowe,Warszawa1958,s.123).
ZdaniemJ.Symonidesa,współcześniesuwerennośćoznaczaprzedewszystkim(wewnętrzną)nie-
zależnośćkonstytucyjną,niezależnośćzewnętrznąorazzdolnośćdecydowaniaozakresiewłasnej
kompetencji,patrzidem,Wpływglobalizacjinamiejsceirolępaństwawstosunkachmiędzynaro-
dowych,[w:]Globalizacjaastosunkimiędzynarodowe,red.E.Haliżak,R.Kuźniar,J.Symonides,
Bydgoszcz–Warszawa2004,s.138.WartoprzywołaćwtymmiejscuneorealistycznąmyślK.Walt-
za,któryjeszczewlatach70.XXw.stwierdził,iżnbyciesuwerennymibyciezależnymtoniesą
sprzecznewarunkifunkcjonowaniapaństwa”.Cyt.zaidem,TheTheoryofInternationalPolitics,
Berkeley1979,s.95–97.
