Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Specyfikaplakatujakoprzedmiotubadania
15
imarszandami14,zdrugiej–przejęłyfunkcjępolitycznąsprawowanądotychczas
przezoficjalne,państwoweplakaty,przepełnionewypaloną,niestrawnąretoryką15.
Symboliczne,metaforyczneikonceptualneplakatypromującespektakleiwyda-
rzeniamuzycznestałysięnietylkokomentarzemartystówdorzeczywistości,lecz
takżenarzędziempolitycznegozaangażowania.JamesAulichiMartaSylvestrová
wpracyPoliticalPosterinCentralandEasternEuropedwukrotnieprzytaczająopo-
wieśćoplakacieWiesławaStrebejkipromującymfestiwalnMusicaAntiqua
EuropaeOrientalis”,przedstawiającymzaryspostaciMadonnytrzymającejdzie-
ciątko,naktórejtwarzywidaćdwiejasnebruzdyikroplęnakońcujednejznich.
Plakatów,jaktwierdząAulichiSylvestrová,poogłoszeniuw1981rokustanu
wojennegobyłwieszanywoknachmieszkańwgeścieoporu,przekraczająctym
samymgranicęmiędzyplakatemkulturalnymapolitycznym16.
Wsierpniu1980rokupowstał–pierwotniejakoplakat–zaprojektowany
przezJerzegoJaniszewskiegoznakNSZZnSolidarność”,emblematdodziśżyjący
wpolskiejikonografii,używanyiparafrazowanyprzezartystów,ruchyspołeczne
ipartiepolityczne,awręczbędącyprzedmiotemsporówoto,ktodokładniema
doniegoprawo.Artysta,wówczasstudentgdańskiejASP,postanowiłwesprzeć
strajkiwStoczniGdańskiejzapomocągrafiki17:odręczniepisanekapitalikiwsło-
wienSolidarność”połączyłtak,abyprzypominałykroczącytłum,anagórzedodał
biało-czerwonąflagę.Grafikatafunkcjonowałajakoplakat,powielanysamodziel-
nielubnadomowejrobotymaszyniedositodrukuwformacieA4lubA518,krój
pismazaśznalazłsięnawieluplakatachsolidarnościowychw1989roku,atakże
naplakatachfilmowychostrajkachsierpniowych.
Ostatnimpunktemstykuplakatuartystycznegoipolitycznegobyłypierwsze
częściowowolnewyboryw1989roku.Byłtomomentwyjątkowegozaangażowa-
niaartystówplastykówwtworzenieplakatówdlanSolidarności”.TomaszSarnecki
stworzyłikonicznegoszeryfa,AndrzejBudek–plakatzflagąwynurzającąsię
wtrzechstadiachzczerwieniorazplakatnNieśpij,bocięprzegłosują”zbudzikiem
wskazującymzapięćdwunastą,HenrykTomaszewski–plakatnŻebyPolskabyła
Polską,2+2musibyćzawszecztery”.Po1989rokuliczbaplakatów,podktórymi
podpisalisięartyści,dramatyczniespadła.Ostatnimiprzykładamibyłytypogra-
ficznyplakatJanaMłodożeńcadlaLechaWałęsynPrezydentnachwałę
Rzeczpospolitej”zwyborówprezydenckich1990rokuorazplakatyTomasza
14FlorianZieliński,SpołeczneipolityczneramyplakatuwPRL,[w:]KrzysztofDydo(red.),
100latpolskiejsztukiplakatu,dz.cyt.,s.43.
15JamesAulich,MartaSylvestrová,PoliticalPosters...,dz.cyt.,s.55.
16Kontrowersjedotyczącetegofaktuzostałyszczegółowoomówionewrozdzialedrugim.
17AgataSzydłowska,MarianMisiak,Paneuropa,Kometa,Hel.Szkicezhistoriiprojektowania
literwPolsce,Karakter,Kraków2015,s.154.
18AgataSzydłowska,OdsolidarycydoTypoPolo.TypografiaatożsamościzbiorowewPolsce
po1989roku,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław2018,s.17.
