Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Utowarowienieiodtowarowieniewujęciusocjologicznym
medycznych”,współpłaceniapacjentówzaniektóreprocedurymedyczneczy
granicprzyzwolenianadefactopodwójny(publiczno-prywatny)statusczę-
ściłóżekszpitalnychiczęścisprzętumedycznego.Należywreszcieuwzględ-
nićnnieczysteutowarowienie”(Ziółkowski2015:142-153),tzn.sytuację,
wktórejpewnedobrostajesiętowaremdostępnymnienaotwartymrynku,
dlajasnookreślonychkategoriinabywców(np.dlawszystkichzaintereso-
wanych,tylkodlaobywatelidanegopaństwazwyłączeniemcudzoziemców
[por.VanderWaal,DeKoster,VanOorschot2013]albotylkodlarolników),
alejedynienarynkunutajnionymizamkniętym”,rynkudlapewnychuprzy-
wilejowanychiodpowiedniopoinformowanychnabywców.
Zczterechnajważniejszychteoretyczniemożliwychsytuacji:1)cośbyło
ijestwdalszymciągutowarem,2)cośniebyłoiniejesttowarem,3)cośnie
byłotowarem,alesięnimstało,4)cośbyłotowarem,aleprzestałonimbyć,
najważniejszesązatemdwieostatniesytuacje,którychniemożnazresztąroz-
patrywaćoddzielnie,gdyżstanowiąwistociejedendwukierunkowyproces.
Dlasocjologaniezwykleinteresującesąteżwymienionewyżejprzypadkinie-
pełnego,zastępczegoczynieczystegoutowarowieniaorazprzesuwaniegrani-
cymiędzytym,coniejesttowarem,atym,cotowaremsięstaje(iodwrotnie).
Zperspektywysocjologicznejanalizautowarowieniaiodtowarowieniapew-
nychdziedzinżyciaspołecznegowymagawięc,zjednejstrony,opisupewnej
zastanejstruktury(zbioruzasobówinormatywnychreguł),zdrugiejjednak,
uwzględnieniatego,codziałającepodmioty(inspołeczeństwo”,inwładza”)
faktycznierobiąztymiregułamiizasobami,jakwyglądawcodziennejprakty-
censpołecznewytwarzanierzeczywistościutowarowieniaiodtowarowienia”.
1.3.Ryshistorycznyprocesówutowarowienia
Analizażyciaspołecznegowkategoriachtowaruiutowarowieniamadłu-
gąhistorię.Klasycznąwersjętakiejanalizy-zwłaszczawodniesieniudoopi-
suspecyficznegoprocesu,wtrakciektóregotowaremstajesięsiłarobocza-
zawieraMarksowskiKapitał.KarolMarksposługiwałsiętakżepojęciemfe-
tyszyzmutowarowego(Marks1951:77inast.,por.teżKołakowski1976:282
inast.),opisujączjawiskoreifikacjisiłyroboczej,czylinsytuacji,wktórej
osobyludzkie,realnepodmioty,występująwprocesiepracyjakotowary,
kupowaneisprzedawanenarynku”(Kołakowski1976:283).Zjawiskouto-
warowieniasiłyroboczejbyłodlaMarksaistotąkapitalizmu,cechąróżniącą
goodinnychsystemówspołeczno-ekonomicznych,azwłaszczafeudalizmu.
Koncepcjęutowarowieniajakourzeczowieniarozwijałwszczególności
20
