Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
właściwościfzykomechaniczne,ilośćza-
legającegonadniąnadkładu,głębokośćza-
legania,kalkulacjeekonomicznezakładu
czyczynnikizewnętrzne–środowiskowe,
związanezezmiennościąpórroku.
Oczywiściezdrugiejstronyistniejewiele
ograniczeń,którerównieżnależybraćpod
uwagęprzyplanowaniuukładówtechno-
logicznychidobieraniumaszyn.Należą
donichprzedewszystkimwielkośćplano-
wanegowydobycia,ograniczeniaorgani-
zacyjneczyśrodowiskowe.
Kopalinymożnaurabiaćmechanicznie.
Sposóbtenwiążesięgłówniezurabia-
niemskałśredniozwięzłychprzyużyciu
SUMMARY
Machines,technologicalsystemsandmethods
ofmininginthePolishandglobal
surfacemining
Regardlessofthesizeoftheareaofanopenpitmine,its
mineralsandlocationinPolandorelsewhereintheworld,
exploitationworksdisplaysomesimilarfeatures.Minerals
tobemined,processlinesandmachinessupportingmanual
workareineverymineallothertheworld.Methodsofhan-
dlingrawmaterialsaremorespecificanddependon:type
ofmineral,miningplantcapacityandmarketrequirements.
Keywords:impactcrushers,rotarycrushers,chainmill
crushers
TEKST:MaciejStachowski
ZDJĘCIE:Istock
MASZYNYIURZĄDZENIA
maszynwielorakiegoużytku,awięcprze-
znaczonychnietylkodotegocelu.Nalą-
dziewykorzystujesięgłównie:jednołyżko-
wekoparki,łańcuchoweikołowekoparki
wielonaczyniowe,młotyhydrauliczneczy
ładowarki.Przyeksploatacjispodwody
dominująm.in.:koparkijedno-lubwie-
loczerpakowe,zgarniarkilinoweiróżne-
gotypupogłębiarki.Innymsposobemura-
bianiaskał–tyleżejużzwyklezwięzłych
ibardzozwięzłych–jestwykorzystanie
materiałówwybuchowych.Urabianiewy-
dajesięefektywniejsze,akosztyjednost-
kowewydobyciasąowieleniższeniżprzy
wykorzystaniumaszyn,jednakczęsto
ukształtowanieterenubądźbliskośćzabu-
dowańniepozwalająnaprowadzenietego
typueksploatacji.Rzadko,bogłównieprzy
skałachmagmowychzzawartościąmin.
15%kwarcu,którewydobywasięnabloki,
stosowanesąpalnikitermiczne.Stanowi
tojednakodrębnysposóburabiania.
Wpolskichkopalniachtrudniącychsięwy-
dobyciemwęglabrunatnegoorazkruszyw,
czylikopalinokruchowychpozyskiwanych
spodwodyinalądzie,dominujątzw.tech-
nologieciągłe.Przyinnychrodzajachko-
palinstosujesiętechnologiecykliczne,
chociażniemożnaprzyjmować,żezawsze
taksiędzieje.Wykorzystywanewkrajusa-
mochodymająładowność30-80t,zcze-
gonajczęściejstosowanesąte,których
ładownośćsięga30-40t.Jesttozależ-
neprzedewszystkimodpojemnościłyżek
jednonaczyniowychkoparekiładowarek.
Wpraktyceprzyjmujesię,żedoskrzyni
wozidłaładujesięodtrzechdopięciu(cza-
semsześciu)łyżekkoparkilubładowarki,
cowynikazkryteriumwytrzymałościowo-
-konstrukcyjnegoimanaceluniedopusz-
czeniedonadmiernychuderzeńwysypy-
wanegourobkudoskrzyniwozidła.Zkolei
światowegórnictwoodkrywkowestawia
raczejnacyklicznewydobycieprzyosiąga-
nejdużowiększejwydajności.Przyeksplo-
atacjizłóż,np.:rudmiedzi,żelaza,złota,
srebra,atakżediamentóworazwieluin-
nychstrategicznychkopalinnależypamię-
taćobardzozróżnicowanychwarunkach.
Zdarzająsięzłoża,któresązlokalizowa-
newysokowgórach.Tuwłaśniecykliczne
układysąniezastąpione.Zdarzająsięrów-
nieżwyrobiskawgłębnelubstokoweodo-
syćzróżnicowanejgeometriiiwymiarach,
naktóreskładająsięm.in.zboczautwo-
5
