Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wstęp
KilkadziesiątlatpóźniejOpolebyłojużwielkimośrodkiemprzemysłucementowego
wEuropie.W1857rokuJanCiechanowskizbudowałcementownięwGrodźcu
kołoBędzinapierwszytegotypuzakładnaziemiachpolskich,trzeciwEuropie
ipiątynaświecie.Wtymsamymrokupowstał„Grundmann”pierwszacemen-
towniawOpolu.OkoliceOpolatokolebkaeuropejskiegoprzemysłucementowo-
-wapienniczego.Teterenyznakomicienadawałysiępodbudowęcementowni
zpowoduobfitościmargla,czylikamieniawapiennegozdużądomieszkąminera-
łówilastychświetnegosurowcadoprodukcjicementuportlandzkiego.Miejscowe
złożamarglabyływykorzystywanedocelówbudowlanychjużodśredniowiecza,
aledopierowdrugiejpołowieXIXwiekustałysiębogactwemnaturalnymstano-
wiącympodstawęrozwojugospodarczegoOpola.Pierwszaopolskawytwórniace-
mentuportlandzkiego,znanajako„PortlandZementwerke”,zostałazbudowana
wOpoluwrejoniedzisiejszejulicyStruga.Budowęfabrykisfinansowaligłównieprze-
mysłowcyzHamburga.FriedrichWilhelmGrundmann,przedsiębiorcazKatowic.
Grundmannzapisałsięwhistoriiregionujakojedenznajwybitniejszychpio-
nierówindustrializacjiiurbanizacji.Jużwpierwszymrokudziałalnościnajstarsza
opolskacementowniawyprodukowała900toncementuportlandzkiego[138].
ZbudowanawtymsamymczasiecementowaniawGrodźcukołoBędzinawypro-
dukowaławówczastylko470toncementu.W1867rokuopolskiprzemysłcemen-
towyzyskałsławęmiędzynarodowądziękiodbywającejsięwówczaswParyżu
WystawiePowszechnejWszystkichNarodów.Naprestiżowąwystawęcemen-
towniaGrundmannawysłałaodlanąwbetonie,zcementuwłasnejprodukcji,
wiernąkopięmarmurowegopopiersiaboginiJunonyzVilliLudoviciwRzymie.
Rzeźbazostałanagrodzonajakodziełoświadcząceowysokiejjakościopolskiego
cementu.WyróżnionewtensposóbpopiersieJunonyzostałopodarowaneOpolu
istałosięozdobąParkuZamkowegonaPasiece.W1865rokużydowskiprzedsię-
biorcaHeymannPrinsheim,ówczesnywłaścicielbrowarumiejskiego,zbudował
drugącementownięnaterenieOpola,usytuowanąwrejoniedzisiejszejwytwórni
odżywekdladzieciDOvitaNutricia”,przyul.MarkazJemielnicy.W1871roku
powstałacementowniawGroszowicach,arokpóźniejcementowniawpobliżu
Zakrzowa(poprzedniczkadzisiejszejDOdry”).Kolejnącementowniąnaterenie
OpolabyłacementowniaDGiesel”,zbudowanawrejoniekolejowegodworcatowa-
rowego.WpierwszychlatachXXwiekupowstaływrejonieOpolajeszczetrzy
cementownie:wNowejWsiKrólewskiejorazDSilesia”iDOpole-Miasto”(powoj-
nie:cementowniaDPiast”).Doroku1908powstałonaGórnymŚląskuogółem
dziesięćcementowni,zczegodziewięćzlokalizowanowOpoluiokolicach[137],
rys.1.1irys.1.2.
W1893rokuutworzonosyndykathandlowyśląskichfabrykcementuport-
landzkiegozsiedzibąwOpolu.Produkcjacementuportlandzkiegostałasięjedną
18