Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzeniedolektury
39
ożenkuzniąizostaniahiszpańskimszlachcicem.Wtrakcieorganizowaniatego
występkudajeonrównieżznakiwahaniaiwyrzutówsumienia,lecztogojed-
nakniepowstrzymuje.Dopierogdyzostajeoswobodzonyzniewolinaalgier-
skimokręcieiopowiadaoswoichwinach,mówi:vOch,jaktojestrzeczohydna
byćzdrajcą!”(aktIV
,sc.5).
OstatecznieRupertwywołujeuodbiorcydramyambiwalentneopinie
iuczucia.Odstronyliterackiejipsychologicznejzarazemjesttoprzejawre-
alizmuwprzedstawieniuprzezMarewiczacharakterutegoniejednoznacznego
człowiekaodośćskomplikowanejpsychice,wktórejdobrociąglewalczyzezły-
miskłonnościami,asamochwalstwozudawanąpokorą.
Nieporzuciłjednakautordramywypróbowanegobiało-czarnegoschema-
tukreowaniainnychscenicznychpostaci.Trzebatuzauważyć,iżwprzypadku
Michelinaniejesttojednoznaczne.Wydajenamsię,żeodsamegopoczątku
jestpodstępny,złyipodływobecswegodobroczyńcyiżejegoprzestępstwa
nierobiąnanimżadnegowrażenia.Zadbałjednakautor,wprawdzietylkoczę-
ściowo,oprawdępsychologicznątejosoby,byniebyłaonapostrzeganajako
zepsutadogruntu,negatywnapostaćsztuki,bezczołaisumienia.Wjednym
momencie(wakcieII,sc.13)Marewiczprzybliżyłjegosylwetkęwaspekcie
psychicznychdyspozycji(zwłaszczawoli),zależnychodwychowaniaiwarun-
kówżyciawmłodości.Dałznać,żejesttoczłowiekowładniętynibynałogiem
pragnieniem,żądzączynieniazła,podłości,wyrządzaniainnymkrzywd,trium-
fowanianadichdobrociąwżądzyprzygód,awanturibogaceniasię,gdysię
nadarzaokazjazysku.
Marewiczzwróciłuwagę,żetenzepsutyczłowiekmajednaksumienie,że
walczyzeswymizłymiskłonnościami,przeklinaswąpodłośćimatkę,któranie
zadbałaojegowłaściwewychowanie,usprawiedliwiającjegopostępki.Ubliża
samsobieipotępiato,cozamierzazrobić,chcenawetzwrócićto,coukradł,lecz
złotriumfuje.Niewidzionmożliwościpoprawyswegoowładniętegovprze-
mocąnałogową”charakteruipostępowania.Otoznamiennefragmentyjego
długiego,pełnegopasjimonologu,wygłaszanegowtrakciepakowaniadołodzi
ukradzionychrzeczy:
O,przeklętyumyśle!O,zbójeckieserce!O,jadowitaduszo,któratezbrodnicze
ścierwomojedotądożywiasz!…O,nałogupiekielnypasieniasięnędząiłzami
dobrodziejówswoich!…Nie…Odniosętowszystkonazadiwyznamsamna-
tychmiastmojeprzebrzydłeprzedsięwzięcieuzupełnienianowejzdrady.Niech
wzapędzienajsprawiedliwszegojegogniewu,rzuconyoziemię,wyzionętę
przeklętąisprośnąduszęmoją,któramniedotądgodnegotysiącanajhaniebniej-
szychśmierciożywiła…(czynikilkakrokówkułodzi)Tak,odniosętowszystko
naswojemiejsce…[…]Jednakżeobaczyćbynależało,czywsamejrzeczyjest
wtejszkatuledwatysiąceczerwonychzłotych…[…]Ajakwszystkopiękne,
ważneiczystezłoto…Samoszczęściewślizgasięmiwręce.[…]O,przeklęta
