Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sklasyfikowane,ichwłasnościopisanomatematycznie,zaproponowano
złożoneschematyprzewidująceistnienienowychcząstekozadanychzgó-
rywłaściwościach.Zanajpełniejszyuważasięzaproponowanywlatach60.
ubiegłegowieku,takzwanyModelStandardowycząstekelementarnych,
opartynakoncepcjachzdziedzinyteoriipola,któryzakłada,żecząstkima-
teriiwiążąsięzesobązapomocątrzechróżnychoddziaływań,przenoszo-
nychprzezinnecząstki.
Zgodniezobecnymipoglądami,zacząstkifundamentalne(niektórzyfi-
zycyużywajątegoterminuzamiast„cząstkielementarne”)możnauznać
leptonyikwarki(czylifermiony),foton,gluon,grawitonikilkacząstek
związanychzoddziaływaniamisłabymi,będącychbozonami.Nazwafer-
mionypochodziodnazwiskawłoskiegofizykaEnricoFermiego.Podlegają
onezakazowiPauliego,któryzabraniadwómcząstkomznajdowaćsięw
dokładnietymsamymstaniefizycznym.Kwarkiileptonysąskładnikami
materii,grupująsięonewtzw.generacje.Nazwa„kwark”,wybranaprzez
Gell-Manna,pochodzizpowieściJamesaJoyce’aFinnegan’sWake,nato-
miast„lepton”oznaczałpierwotniemałągreckąmonetę.Zarównokwarki,
jakileptonywystępująwsześciuodmianach,zwanychzapachami.Każdy
zsześciukwarkówwystępujewtrzechkolorach.Tylkodwarodzajekwar-
ków,u-górnyid-dolny,istniejąnaturalniewdzisiejszymświecieiwraz
zelektronamiwystępująwatomach.Zgodniezmodelemkwarkowym
wszystkiehadronyskładająsięzkwarków,istniejądwieklasyhadronów:
barionyimezony.Bariony-rodzina,doktórejnależąprotonineutron-
składająsięztrzechkwarków,amezony-obejmującepionyikaony-
zdwóchkwarków(parykwark-antykwark).Dorodzinyleptonównależą:
elektron(odkrytyjakopierwszyzleptonóww1898r.),występujące
wtrzechodmianachneutrinoorazmionitaon.Neutrinoniejestcegiełką
materii,aleodgrywakluczowąrolęwniektórychreakcjach,mazerowy
ładunek,zerowypromieńinajprawdopodobniejzerowąmasę.
Cząstkinależącedokategoriibozonów(odnazwiskahinduskiegofizyka
SatyendranathaBosego)niepodlegajążadnemuzakazowi,alepośredniczą
wprzekazywaniuróżnychsił,którymijednecząstkioddziałująnadrugie.
CząstkiWiZprzenosząoddziaływaniasłabe,odpowiadającezaniektóre
rozpadypromieniotwórcze.Fotonprzenosioddziaływaniaelektromagne-
tyczne.Przywysokichenergiachoddziaływaniasłabeielektromagnetyczne
doznająunifikacji.Gluonysąnośnikamioddziaływańsilnych,odpowie-
dzialnychzawiązaniekwarkówwhadrony.Grawitacja,najsłabszezod-
działywań,jestnamnajlepiejznana,ponieważdziałanamasę,amyżyjemy
nabardzomasywnymobiekcie-Ziemi.Przyjmujesię,żegrawitacjęprze-
noszągrawitony,aleoddziaływanietojesttaksłabe,żecząstektychnie
10
