Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Zakresprzestrzennyiczasowy
17
Wydajesię,żeniemamożliwościwskazaniaumownejstałejodległościodgranicy,którąmożnaby
uznaćwkażdymprzypadkuzaregionprzygraniczny.Naocenętego,czyregionjestprzygraniczny,czyteż
nie,decydującywpływmafaktoddziaływaniagranicypoprzezkształtowanierelacjispołeczno-ekonomicz-
nychnabadanymterenie.Większośćanalizodwołujesiędostrefyprzygranicznej,któraniesięgadalejniż
30kilometrówodgranicy.Jednostkipodziałuadministracyjnego,któremająbyćuznanezastrefęprzygra-
niczną,sąokreślaneprzezzainteresowanepaństwawumowachdwustronnych.Jeżeliczęśćktórejkolwiek
jednostkijestpołożonamiędzy30a50kilometremodliniigranicy,uznajesięjąmimotozaczęśćstrefy
przygranicznej.Zkoleikryteriumregionuekonomicznegowwymiarzepowierzchniowymczyteżwęzło-
wym(funkcjonalnym)wymagaspełnieniakilkuwarunków,którychobszaryczystrefyprzygranicznezwy-
kleniewypełniają.
Szczególnymprzypadkiemobszarówprzygranicznychjestzasięgstrefymałegoruchugranicznego.
Zasadniczoobszartenmieścisięwstrefiedo50km.PrzygranicyzUkrainąobejmujeon97gmini19po-
wiatów,którestanowiąłącznieobszar13,4tys.km
2
,zamieszkałyprzezokoło0,8mlnludności.Zkoleistrefa
przygranicznaprzygranicyzRosjąobejmujepowiatywojewództwapomorskiegoiwarmińsko-mazurskie-
go,ajejzasięgprzekraczanawet50kmodgranicy.Powiatytezajmująłącznieobszar16,5tys.km2,który
zamieszkujeok.1,9mlnludności.Postronierosyjskiejstrefamałegoruchugranicznegoobejmujecałyob-
wódkaliningradzki(Ruchgraniczny…,2014).
Zperspektywykształtowaniarozwojulokalnegoważnybędziezasięgokreślającyprzygraniczneob-
szaryfunkcjonalne,gdyżtetworząjednostkioanalogicznychpowiązaniachiroliwkształtowaniutakiego
systemuosadniczego.Mniejszeznaczeniewydajesięmiećstrefanadgraniczna,gdyżjejznaczenieodnosi
siędoochronygranicy,niezaśdoformowaniaukładówterytorialnychzpunktuwidzeniaichzarządzania.
Obszarbadań,doktórychsięodwołuję,obejmujeterenyprzygranicznePolskiwzdłużgranicylądowej,
którejłącznadługośćwynosi3071kilometrów.Wpracyprzyjęto,żezakresanalizempirycznychbędzieobej-
mowałpasjednegopowiatustycznegozgranicąpaństwa.Przytakimzałożeniuobszarbadańobejmuje56
powiatów,zczego3stanowiąmiastanaprawachpowiatu.Zewzględunapotrzebęidentyfikacjibezpośred-
niegowpływugranicy,szczególnejanaliziepoddanogminybezpośredniopołożonewzdłużgranicy.Takwy-
dzielonychjednostekzidentyfikowano164(tabela1,tabela2).Strefabadanychgminobejmuje26,6tys.km
2
ijestzamieszkiwanaprzez1,641mlnosób.Analogicznieobszarbadanychpowiatówto61,0tys.km2ipo-
nad4,486mlnosób(tabela3).
Wybórobszarubadańbyłdeterminowanypotrzebąokreśleniaspecyfikirozwojuobszarówprzygra-
nicznych.Poszerzenietejstrefypowodowałobynrozmycie”wynikówibyłobymniejprecyzyjne.Przyjęcie
strefydeterminowanejzasięgiemjednostekterytorialnychuwarunkowanejesttakżewzględamipraktycz-
nymi,gdyżzdecydowanawiększośćdostępnychdanychprezentowanajestwukładzieadministracyjnym.
Zracjiwystępowaniatrzechróżnychtypówpograniczy,którychpodstawąwyróżnieniajestcharaktergrani-
cy,wydzielonoodpowiednio:
•
pograniczetypuA,pomiędzykrajamitzw.nstarej”UEaPolską,wtymwypadkureprezentowaneprzez
pograniczepolsko-niemieckie(PL-DE),
•
pograniczetypuB,pomiędzykrajamitzw.nnowej”UEaPolską,reprezentowaneprzezpograniczepol-
sko-czeskie(PL-CZ),polsko-słowackie(PL-SK)ipolsko-litewskie(PL-LT),
