Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Adamska-Chudzińska,Uwarunkowaniasprawnościzawodowejczłowiekaworganizacji.
Aspektprospołeczny,Kraków2012,ISBN978-83-7252-561-1
©CopyrightbyUniwersytetEkonomicznywKrakowie,Kraków2012
29
pomiarupięciuwielkichczynnikówosobowościiistniejącychpomiędzynimi
współzależności.Analizacech-czynnikówosobowościpracownikadokonywana
wkontekściemożliwychdouzyskaniaefektówpracy,zawartawtymujęciu,
pozwalarozpoznaćstanjegosprawnościpsychicznejdopracyzawodowej,przy
czymjestonodnoszonydodośćogólnieujmowanychtypówaktywnościlubgrup
zawodowych.Postulujesię,byprocesprzewidywaniazachowańpracowników
napodstawierozpoznaniaichcechosobowościuwzględniałkonkretnyrodzaj
wykonywanejpracy.Imdokładniejzostanieonokreślony,tymwiększastajesię
możliwośćwskazaniapożądanychcech,azarazemsporządzeniapełniejszego
opisustanusprawnościpsychicznejosobywykonującejdanąpracę.
Wniosekpowyższyuwzględnionyzostałwkolejnejkoncepcjiokreślanejjako
modelheksagonalnyHollanda14.Autorwykazał,żedowykonywaniazawodupre-
dysponujeczłowiekajegowłasnaosobowośćorazwielezmiennychstanowiących
jegośrodowiskożycia.Niekwestionującpsychologicznejistotyróżnicindywidu-
alnych,wyróżniłsześćtypówosobowościzawodowych(realistyczny,badawczy,
artystyczny,społeczny,przedsiębiorczy,konwencjonalny)iodpowiadającychim
rodzajówśrodowiskpracy.
ZagadnieniesprawnościpsychicznejwteoriiHollandaodnosisiędomoż-
liwościczłowiekawzakresiezaangażowaniasięwpracęiosiągnięćzawodo-
wych.Przyjmujesięzałożenie,żeonewynikieminterakcjipomiędzytypem
osobowościamodelemśrodowiskapracyorazczynnikamijedeterminującymi.
Porównanieprofiluosobowościczłowiekazprofilamiśrodowiskpracyzawar-
tymiwsześciukategoriachumożliwiaokreślenieobszarównajwiększejzgodno-
ściiniezgodnościwzakresieuzdolnień,kompetencjiiczynnościpracy.Wten
sposóbweryfikujesiępsychicznepredyspozycjepracownikadosprawnego
radzeniasobiezzadaniamidanegośrodowiskazawodowego.Adekwatnośćtypu
osobowościdorodzajuśrodowiskaprowadzi,wujęciutejteorii,dowysokiej
sprawnościdziałania.
Przedstawioneprzykładowecharakterystykipredyspozycjipsychicznych
pracownikawróżnysposóbpróbująwyjaśnićzachowaniesięczłowiekawsytu-
acjipracy.Należyzauważyć,żepomimoróżnorodnościwewszystkichpodej-
ściachzawartejednakpewneelementywspólne,cozpewnościąświadczy
oichzasadniczymznaczeniudlazrozumieniaaktywnościzawodowejczłowieka
idlawartościowaniajegozawodowychmożliwości.Popierwsze,wewszyst-
kichujęciachzwracasięuwagęnadynamicznyaspektosobowościczłowieka
ikoniecznośćcałościowegotraktowaniajejkomponentów.Rozwójjednychznich
warunkujekształtowaniedrugich.Procesywewnętrznezachodząstaleioddzia-
14J.L.Holland,MakingVocationalChoices:ATheoryofVocationalPersonalitiesandWork
Environments,PsychologicalAssessmentResources,Odessa,Florida1997;A.Paszkowska-Ro-
gacz,Psychologicznepodstawywyboruzawodu.Przeglądkoncepcjiteoretycznych,KOWEZiU,
Warszawa2003,s.36–44.