Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Mediewistyka–pojęcieizakreschronologiczny
sformułowaniaJerzegoTopolskiego;takżezpunktuwidzeniawysokojuż
wówczasrozwiniętychcywilizacji,takichjakchińskaczyhinduska,nie
mówiącjużocywilizacjachNowego–zeuropejskiejperspektywypatrząc
–Świata(Ameryki),Dnasze”średniowieczejestpojęciemobcym,niemoż-
liwymdoprzyjęciawłaśniezuwaginaskrajnieodmiennerytmydziejów.
PodmiotemdziejówśredniowiecznychniemożebyćpoprostuEuro-
pa.DEuropa”topojęciejednocześniezbytszerokie,jakożeprzezprze-
ważającączęśćwiekówśrednichznacznaczęśćkontynentupozostawała
pozagranicamicywilizacji,izbytwąskie,jakożetajejczęść,którazcałą
pewnościąDwspółtworzyła”średniowiecze,pozostawaławbardzobliskich,
właściwienierozerwalnychzwiązkachzinnymi,sąsiednimikontynentami
(AzjąiAfryką),aprzynajmniejzichczęściami,imusibyćrozpatrywana
znimiłącznie.
Dziejamiczegosązatemdziejeśredniowieczne?Niedziejamicałejludz-
kości,niedziejamitychjejczęści,któreosiągnęłyetapcywilizacji,nieEuro-
py,oczywiście–nietejniewielkiejcząstkiEuropy,jakąbyłaijestPolskaczy
ziemiepolskie.Historiaśredniowieczatodziejecywilizacjiskupionej,poczy-
nającodgłębokiejstarożytności,wokółwybrzeżyMorzaŚródziemnego,jej
związkówzdalszymi,zewnętrznymiludami(Dbarbarzyńcami”)iprocesów
jej,zjednejstrony,rozszerzaniasiękosztemtychwłaśniezewnętrznych
ludów,zdrugiejzaś–wewnętrznegoróżnicowaniairozchodzeniasięjej
częściskładowych.
Czylidziejamicywilizacjiśródziemnomorskiej,połączonejpolitycznie
iwznacznymstopniugospodarczoikulturowonaprzestrzenikilkuostat-
nichwiekówstarożytnościwImperiumRzymskim,dlaktórejupadektego
imperiumnaZachodziepodkoniecVw.byłjedynie,ważnącoprawda,
cezurąwewnętrzną.Zniejwyłoniłysiętrzypowiązanezesobąnietylkoge-
netycznie,aletakżestrukturalnie,choćwróżnymstopniu,kręgikulturowe.
Najpierwbyłoichzresztąjedyniedwa,obaocharakterzejużoddłuższego
czasuchrześcijańskim,odpowiadającedwómczęściomCesarstwaRzymskie-
go,różnicującymsięcoprawdaoddawna,formalniejednakpodzielonym
naodrębneczęścidopieroodkońcaIVw.,przyciągleutrzymującymsię
poczuciuwspólnoty:krągzachodniego(rzymskiego)chrześcijaństwaiła-
cinyjakojęzykaponadregionalnegoikrągchrześcijaństwawschodniego
igreki.WVIIiVIIIw.wyodrębniłsięirozprzestrzenił,kosztemobu
chrześcijańskichDsióstr”,wykraczająccoprawdaterytorialniepozaich
graniceipozostając,zwłaszczapoczątkowo,wostrejwobecnichopozycji,
krągtrzeci–islamu.Podczasgdyzdalszymi,niewywodzącymisięztradycji
wspólnotyśródziemnomorskiejkręgami(jakchoćbyhinduskimichińskim)
kontaktymieszkańcówwymienionychtrzechkręgówbyły,znowuwróż-
nymstopniu,zwłaszczawewcześniejszychfazachśredniowiecza,znikome
19
