Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Mediewistyka–pojęcieizakreschronologiczny
prostubrak),fragmentarycznośćiprzypadkowośćźródełbędącychdodyspo-
zycjihistoryka.Źródłemhistorycznymjesttowszystko,comożebadaczowi
pomócwbadaniuprzeszłości.Źródłohistorycznejestkategoriądynamiczną,
jegozakresposzerzasięwmiarępostępunaukihistorycznej,aposzerzenie
todynamizujeipogłębiastanwiedzy.Oilewewcześniejszychfazachrozwo-
jumediewistyki(aopoczątkachmożnamówićjużwokresiebezpośrednio
następującympośredniowieczu,czyliwodrodzeniu,wXV–XVIw.)pod
pojęciemźródełrozumianozregułyjedynietzw.źródłapisane(np.kroniki,
roczniki,biografie,listy,kazania,traktaty,opisy),otyleobecnie,wsytuacji
niedostatkutej(innarzecz,żenadalpodstawowej)kategorii,nauczyliśmy
sięwykorzystywaćróżnorodneniepisemnekategorieźródeł,takiejak(przy-
kładowo)źródłatzw.materialne(zwłaszczaarcheologiczne),przyrodnicze
(np.pozostałościszczątkówludzkich,zwierzęcychiroślinnych)ijęzykowe.
Zwiększyłotoznaczniemożliwościpoznawczemediewistyki,otworzyłonie-
dostępnedotądobszaryidziedziny,postawiłojednakprzedmediewistami,
rzeczjasna,wyższewymagania.
Nowemożliwościpoznawcze,wpołączeniuzciągledoskonalonym
warsztatembadawczymhistoryka(amediewistykapodtymwzględem,
nietylkozkoniecznościspowodowanejwspomnianymubóstwemmate-
riałuźródłowego,cieszysięwśródnaukhistorycznychzasłużonymuzna-
niem)irosnącymiambicjamibadawczymipozwoliłymediewistomwyjść
pozaDstaroświecką”,niemaljedynąwystępującąwdawniejszychpracach
historiępolityczną,traktowanąjakociągiwładców,dynastii,mariaży,so-
juszów,wojen,zdrad,rozejmów,pokojów,intrygpałacowych,choćakurat
taproblematykanależydochętnieczytywanychrównieżobecnie.Trudno
siętemudziwić,wymienionezjawiskasą,popierwsze,najbardziejDkon-
kretne”iuchwytnedlahistoryka,onichbowiemprzedewszystkimpisali
annaliści,kronikarzeiinniautorzyśredniowieczni,powtórezaś–sąto,lub
wydajesię,żesą,sprawyszczególnieważneiDmalownicze”,przemawiają
dowyobraźni,utrwalająsięwpamięci,dająsięwykorzystaćwróżnych,
dalekichodśredniowieczasytuacjach,np.dlapodniesieniaDduchanarodu”,
zdyskredytowaniakogośczywzmocnienianiechęcidosąsiada.Alechyba
niktniebędziejużutrzymywał,żetakrozumianahistoriapolitycznato
całahistoriaalbochociażjejczęśćnajważniejsza.Historiępolitycznąwtra-
dycyjnymrozumieniutegopojęciamożnaporównaćdopowierzchnistawu
czyjeziora–właśniejąwidaćnapierwszyrzutoka,aleniewidzisiętego,
cowgłębi,aco,byćmoże,decydujeostanieiwyglądzietejpowierzchni.
Ktozapatrzysiębezresztywdziejepolityczne,nawettenajbarwniejsze
ibezwątpieniaważne,niedostrzeżerozgrywającychsiępodpowierzchnią
żmudnychprocesówśrednio-idługofalowych,charakteruirytmuprzemian
podstawowychstrukturspołecznych,niedowiesięniczegoowarunkach
21
