Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
:stęp
politykiZagładyzperspektywysprawcówpozostajestudiumPeteraLon-
gerichapt.PolitikderVernichtung.EineGesamtdarstellungdernationalso-
zialistischenJudenverfolgungz1998rokuzbierającenajważniejszewyniki
badańnadgeneząHolokaustuijegoprzebiegiemwskalieuropejskiej.
OptykężydowskąnatewydarzenianajlepiejobrazujeksiążkaSaulaFrie-
dländeraCzaseksterminacji.NazistowskieNiemcyiŻydzi1939-1945
12
oraztekstLeniYahilDieShoah.ÜberlebenskampfundVernichtungder
europäischenJuden.Autorzyciukazująskutkiniemieckiejpolitykiekster-
minacyjnejwodniesieniudoludnościżydowskiejwokupowanejEuropie
zperspektywyofiar.Interesującą,choćmiejscamimocnodyskusyjnąpra-
cęnadgeneząHolokaustustanowimonografiaautorstwaChristophera
BrowningaGeneza„ostatecznegorozwiązania”.Ewolucjanazistowskiej
politykiwobecŻydów.Wrzesień1939-marzec1942,którausiłujeznaleźć
odpowiedźnapytanie,kiedyzapadłaiprzezkogozostałapodjętaosta-
tecznadecyzjaowymordowaniueuropejskichŻydów.Browningstarasię
wsposóbkompromisowyzakończyćdługoletnispórmiędzynstrukturali-
stami”
,przekonanymicodotego,żepostanowienieocałkowitejzagładzie
ludnościżydowskiejbyłowynikiemzłożonychprocesówdecyzyjnych
zachodzącychmiędzycentramiwładzywokółHitlerawBerliniealokal-
nymijejprzedstawicielaminaperyferiachikrystalizowałasiępowolina
skutekróżnychwojennychokoliczności,anintencjonalistami”
,twierdzą-
cymi,żeHolokaustbyłwynikiemplanuHitlerapodjętegojeszczeprzed
wojnąibezwzględnierealizowanegowjejcieniu
13
.Wdalszymciąguwiele
interesującychinformacjimożnauzyskaćzniedawnoprzetłumaczonego
najęzykpolskimonumentalnegotrzytomowegodziełaRaulaHilberga
pt.ZagładaŻydóweuropejskich,koncentrującegosięprzedewszystkich
nainstytucjonalnejstronieHolokaustuwskalieuropejskiej.Wciążnie-
doścignionymdziełemtraktującymoinstytucjinradżydowskich”jako
swoistegopasatransmisyjnegomiędzyludnościążydowskąodizolowaną
12DwutomowedziełoFriedländera,NaziGermanyandtheJews,Vol.1:TeYears
ofPersecution,1933-1939,Vol.2:TeYearsofExtermination,NewYork1998,obejmuje
całyokresistnieniatzw.IIIRzeszy,tj.lata1933-1945;wjęzykupolskimopublikowano
wyłącznietłumaczenietomudrugiego,dotyczącegookresu1939-1945.
13SednosporuwnajbardziejprzekonującysposóboddajeIanKershaw,Hitler,
Niemcyiostatecznerozwiązanie,tłum.R.Bartołd,Poznań2010,s.123-158.
22
