Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WimieniuRzeczypospolitej
kolaboracjiwlatachwojny.Tonastawienieizwiązanaznimpraktyka
sądowniczaobowiązywałydokońcalatczterdziestych,kiedytoinge-
rencjesądoweuznanozaistotnyelementrozgrywekpolitycznych.
Takieotogeneralnewnioskiwynikajązanalizyformułprawapań-
stwowegoimiędzynarodowego.Niesąonedladelatorówpomyślne,
podobniejakidlaichświadomychbądźmimowolnychobrońców.Dla
wszystkichtych,którzyoperującniekiedytakzadziwiającymijakwy-
żejzasygnalizowaneargumentami,jęliwnosićdosądówiurzędów
sprawyo...zniesławienie,liczącnanieświadomośćbądźniekompeten-
cjęczynnikówrozsądzających,aprzedewszystkimwierzącwmagię
własnegotupetu.
Książkanasza,traktującaogenezie,podstawachiskutkachdzia-
łaniapodziemnejTemidy,matakżewzałożeniuwyedukowaćipozba-
wićargumentówtych,którzylicząnakrótkąpamięćnaroduibagate-
lizowanienaukpłynącychzhistorii.
Podkreślamy,żeżadenzwyrokówsądówPolskipodziemnejnie
zostałskuteczniesądowniepodważony,nawetwsprzyjającymtakim
zjawiskomklimaciepolitycznympierwszejdekadylatpowojennych9.
Trudnoolepszydowódrzetelnościprowadzonychwkonspiracjipo-
stępowańdowodowych,kompetencjizawodowychpodziemnychsą-
downików,anadewszystkoichobiektywizmu.
Opierającsięprzetonatychfaktach,atakżemającnawzględzie
zgłaszaneodlatpostulatyspołeczneoniezasłanianiekurtynąinicja-
łówienigmatycznychomówieńjednostkowychwypadkówzdrady
(skrajnegoprzypadkuspołecznejpatologii,szczególniewwarunkach
moralnegoibiologicznegozagrożenianarodu),zaceloweuznałem
przyjęciezasadypodawania–jeślitojestmożliwe–pełnychimion
inazwiskosóbosądzonychiprawomocnieskazanychprzezpolskie
sądypodziemne.Metodatamajużzresztąprecedensy,zarównowkra-
jowej,jakiobczyźnianejpolskiejhistoriografiilatwojnyiokupacji.
Kontrowersyjnadotychczasprezentacjaosądzonychdelatorówwpro-
9Swoistejrehabilitacjiusiłowałdokonaćnafalirozrachunkuzprzeszłością(nałamach
„NowejKultury”1957,nr46)adwokatCezaryKetling-Szemley.Uznając,żenajlepsząfor-
mąobronyjestatak,zwróciłostrzeswojejpolemikiprzeciwkowywiadowiobronnemuKG
AK(aosobliwiejegoszefowi,BernardowiZakrzewskiemu„Oskarowi”)orazsądomPolski
podziemnej.AkcjaobronnaSzemleyazakończyłasięfiaskiem.Trudnobyłozresztąoinny
obrótsprawychoćbywświetleuzasadnieniawyrokuwydanegonańprzezWojskowySąd
Specjalny(WSS)KGAKwdniu4lutego1943r.Zob.CAKCPZPR:203/IX-ll.
