Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sposóbopisyobrzędówstająsięliterackimitoposami,ato,cojeszczeniedawno
uznanebyłobyzazaboboniprzejawmagicznegomyślenia,wplecionewatrakcyj-
książkowąnarrację,przekonujeoswojejżywotnościiprawdziwościzarazem.
Jednocześniesklepyistraganyzpamiątkamiwzbogaciłysięonowyasortyment-
wszelkiejmaściozdobyiamuletynawiązującedoczasówtrackichiprotobułgarskich.
Nadszedłwięcczas,bynapisaćobałkańskimsposobieżyciaodnowa-zacho-
wującstrukturęksiążkiodzwierciedlającąrytmysiłwitalnychprzyrodyisplecione
znimikołoludzkiegożycia-leczuzupełniającjeiwyposażającprzekazywanein-
formacjewaparatnaukowyniezbędnydoichweryfikacji.Wydajesię,żeporanato
najwyższa-zanimostatnieprzejawyautentycznegofolklorustanąsiętylkoczęścią
kulturypopularnej,aludziezapomnąoichźródłachikorzeniach,opierwotnym
miejscuichnarodziniprymarnymznaczeniu.
Zewzględunawykonywanyprzezemniezawód,wnaturalnysposóbpowstała
książkapoświęconaprzedewszystkimkulturzeBułgarii,aleprzecieżzdawaćsobie
należysprawę,żegranicekulturniepokrywająsięztymipaństwowymi,żekiedy
sięgasiępotekstygromadzoneprzezfolklorystówpodkoniecXIXczynapoczątku
XXwieku,tomogłybyćonezbieranenaterenach,którewtedyleżaływzupełnie
innychkrajach.Mniejważnebyłowięcdlamnieto,ktoigdziejeopublikował,jaką
etykietkązostałyopatrzone,dlategoczęstozamiastużywaćterminówwskazujących
nakonkretnynaród,piszęoBałkańczykach,gdyżtesamelubbliźniaczopodobne
zjawiska,obrzędyirytuałyobserwowanoiwBułgarii,iwMacedonii,iwpołudnio-
wejSerbii.Liczęteżnawyrozumiałośćtychczytelników,którzyuznają,żenaduży-
wamokreślenianbułgarski”
,iżezbytczęstoprzypisujęcośtylkotemujednemu
narodowi.Wynikatowdużejmierzezeźródeł,zjakichkorzystałam.
Zracjiswojejograniczonejobjętościtaksiążkaniemożebyćuznanazawy-
starczającekompendium-jesttoraczejrodzajwprowadzenia,przewodnikapo
trwałychwciążtradycjach.Maonainspirowaćczytelnikadodalszych,własnych
poszukiwań,wczympomócmożewskazanaprzezemniepodstawowaliteratura
przedmiotu.Dlategoteżstarałamsiępisaćwsposób,którymógłbytrafićzarówno
dostudentówfilologiisłowiańskiej,bałkanistów,etnologów,aletakżedoniespecja-
listówipasjonatów.Celowozatemzrezygnowałamznaukowegożargonunarzecz
opowieściofascynującejkulturzeBałkanów.
Badaniakulturyludowejdowodzą,żenawetnajbardziejpospolite,codzienne
czynnościzwiązanezpracąnaroliobwarowanewielomanormami,zakazami
inakazami.Wiadomowięcwjakimdniutygodnianależyrozpocząćdanąpracę,
awjakimnienależypracować.Tradycjauczyjakichnarzędziwolnoużywaćwda-
nymdniu,ajakichnależysięwystrzegać,copowinnosięrobićpodczaspełniksię-
życa,aco,kiedyksiężycjestwnowiuitd.Zatemcodziennośćipowszedniośćmają
takżeswójwymiarduchowy,wyrastającywrównejmierzeztradycjichrześcijańskich,
jakipoprzedzającegojesubstratupogańskiego.Osobliwysplotchrześcijaństwa
iwierzeńpogańskichwytworzyłbałkańskifenomen,nazywanyprzezniektórych
8