Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Autor–tekst–czytelnik
siebierozumiał.Tojednak,cowydajesięnieusuwalnąsłabościąmeto-
dologicznąiteoretycznąowegoprojektutoideaempatii,wiarawmoż-
liwośćutożsamieniasięinterpretatorazautorem.
Tensposóbmyśleniatrwadoczasówprzełomuantypozytywistycz-
nego.NajważniejsząpostaciądlahermeneutykitegookresujestWil-
helmDilthey(1833–1911).Wprawdzieniemieckifilozofdługopozo-
stawałzwolennikiemkoncepcjiznaczeniaautorskiego,jednakpóźna
lekturaHusserla(jegoBadańlogicznych)otworzyłagodopewnego
stopnianaprzyjęcieidealistycznejkoncepcjiznaczeniawyzwolonej
jużzpsychologicznychnaleciałości(choćjednakodpsychologizmuDil-
theydokońcasięnieoderwał).NiewątpliwymizasługamiDiltheyabyły
przedewszystkim:1)wyróżnienienaukhumanistycznychjakonauk
swoistych,odróżnionychodnaukprzyrodniczych–wprzeciwieństwie
dotychdrugich,któreposługująsięmetodąwyjaśniania(przyczyny,
skutki),naukihumanistycznemającharakterrozumiejący(awięcher-
meneutyczny)
10
;2)wzwiązkuztymhumanistykawyzwolonazostaje
zrygorów(pozytywistycznego)scjentyzmu;3)zerwaniezhermeneu-
tykątechniczną(,,jakinterpretować?’’)narzeczproblemujakwogóle
możliwejestrozumienie(chodziprzytymorozumienieekspresjiludz-
kiegożyciawyrażonegowtekstach,zobiektywizowanychznakach).
Hermeneutykadwudziestowieczna,wswymnajbardziejreprezen-
tatywnymwymiarze,zdecydowanieodrzucajużnietylkokoncepcję
,,wczucia’’,aleiwogóleperspektywęintentioauctoris.Tekstymają
naturęsamoalienującą,odautoradzielije–zchwilą,gdytylkozostają
opublikowane–nieprzekraczalnydystans(Gadamer,Ricoeur).Według
Hansa-GeorgaGadamera(1900–2002)rozumienieniemożepolegaćna
empatycznymutożsamieniuzdrugimczłowiekiem(autorem):tym,co
rozumianemożebyćtylkoprzedmiot,októrymmowa,to,comawymiar
językowy
11
:,,To,coutrwalonenapiśmie,oderwałosiębyłoodprzy-
godnościswegoźródłaiodswegoautoraiotwarłosięnanowąrelację.
Pojęcianormatywne,jakpoglądautoralubsposóbrozumieniaprzez
pierwotnegoczytelnika,przedstawiająwrzeczywistościtylkopuste
miejsce,któresięwypełniaprzyokazjirozumienia’’
12
.Rozumieniejest
17
10
W.Dilthey,Budowaświatahistorycznegownaukachhumanistycznych,przeł.E.Paczkowska-
-Łagowska,Gdańsk2004.
11
12
H.-G.Gadamer,op.cit.,s.353n.
Ibidem,s.363.
