Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.Ityzostanieszhermeneutą
miejscedlaodrzucanejdotądinierozumianej(cozaironialosu!)
hermeneutyki.Cowięcejrzeczniedotyczyprzecieżtylkoliteraturo-
znawstwa!GianniVattimoformułujetezę,żehermeneutykastałasię
–pomarksizmieistrukturalizmie–nowąkoiné’’,mowąpowszechną
filozofiiikulturywogóle.Wsprawieschyłkustrukturalizmuwłoski
filozofpowiada:
Niejestprawdą,żekryzysirozpadstrukturalizmubyłwynikiem,,wyczerpaniasię’’
pewnejmody.Chodzioto,żewpewnymmomenciemetodastrukturalnastałasię
karykaturązasprawątworzenia–zapośrednictwemopozycjibinarnych–sztyw-
nychschematówkatalogizująco-opisowych.Działosiętakwewszystkichobszarach
naukhumanistycznych.Wrezultaciekażdespostrzeżeniedotyczącetreścistawało
sięłatwympretekstemwydobyciaznichprzedewszystkimzasadporządkujących.
Teschematy,atakżekombinatorycznespekulacje,dotyczącekrótkichform
narracyjnych,tworzyłyrozpaczliwieformalistycznyklimatkulturalny,wktórym
wszystkookazywałosięgodnezbadania,jeślitylkodawałosiępotraktowaćjako
oznakęjakiejśstrukturyzującejzasady.Mnożenieschematówopisowych,będących
wmniejszymlubwiększymstopniucelemsamymwsobie,przyczynilosię
zpewnościądoupadkustrukturalizmu[...].Metodastrukturalna[...]doprowadzo-
nadoekstremalnychkonsekwencji,redukowałatreśćdopoziomuczegośnieistot-
nego,ponieważumieszczałapodmiotwpozycjineutralnego,nigdyniesprob-
lematyzowanegoabstraktu,czyniącgo,,użytkownikiem’’samejmetody.Treści,do
którychmetodastrukturalnanajlepiejsięstosuje(komiks,felietonalbohistoria
zapachów...)uznawanozanieistotne,dopókizainteresowanieobserwatoraucho-
dziłozaczystopoznawcze[sic!podkr.–M.J.]
32
.
Hermeneutykawydajesięobecnienietylkoatrakcyjnąpropozycją
badawczą–świadomąswoichograniczeńiniepragnącąsprostaćwymo-
gomscjentyzmuiobiektywności–alejawisięrównieżjakojęzyk
wspólnyipowszechnywspółczesnejkultury.Językówskładasięjednak
zwieluodmian–niemabowiem(inacałeszczęście)jednejher-
meneutyki.Ichwielośćzdajesprawęzakceptacjirzeczywistościrozu-
mianejjakopluralistyczna.Jestonamiejscem,wktórymwydarzasię
(doXIXw.).Zarazem,odlat50.XXwiekuogromnąrolęodgrywała,zwiadomychpowodów,
marksistowskateorialiteratury.ParadygmatstrukturalistycznyzrodziłsięwięcwPolscezprotestu
wobectychdwóchmodeli,którepoddaćwcalesięniezamierzały.Dodajmy,żeformacjęstrukturalno-
semiotycznątworzyliwPolsceokoło1968rokuludziemłodzi,główniezInstytutuBadańLiterackich
PAN(Głowiński,Okopień-Sławińska,Sławińskiiinni)orazośrodkapoznańskiegonaUAM
(Balcerzan,Wysłouchiinni).Mimotorzeczącałkowiciezasadnąjestuznać,żetowłaśnieoniustanowili
zasadniczysposóbuprawianialiteraturoznawstwaprzeznastępnedziesięciolecia.
32
G.Vattimo,Hermeneutyka–nowakoiné,przeł.B.Stelmaszczyk,
,,TekstyDrugie’’
1996,nr1,s.123.
