Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
WSTĘP
HipolitaTaine’a(1828-1893).WedługHeglatoniehistoriawyjaśnia
sztukę,alewłaśniesztukawnosiswójniepowtarzalnywkładdotreści
procesuhistorycznego.Sztuka,nazywanaprzezniegoideąodciśniętą
wmaterii,macharakterzjawiskaobdarzonegoswoistąautonomią.Na-
tomiastwheglowskiejkoncepcjihistoriipojawiasiępojęciejednolite-
go,ciągłegorozwoju,któretonabrałozupełnienowegoznaczeniawraz
zwystąpieniemKarolaDarwinazdoktrynąoewolucjibiologicznej
orazwprowadzeniemdonaukspołecznychpojęciaewolucjonizmufi-
lozoficznegoprzezHerbertaSpencera.ZHeglemłączyDvořákaprzy-
pisywaniesztuceumiejętnościekspresjiponadmaterialnychideiiwar-
tości.Taine,podobniejakHegel,umieszczałdziełosztukiwramach
procesuhistorycznego,ahistorycznośćdziełaartystycznegooznaczała
dlaniego,żesztukajestwyrazemswojegoczasu21.„Dochodzimywten
sposóbdoustaleniazasady,żeabyzrozumiećdziełosztuki,artystę,
grupęartystów,trzebaodtworzyćdokładnieogólnystanduchaioby-
czajówczasu,doktóregoprzynależą.Tamznajdujesięostatecznewy-
jaśnienie;tamtkwipierwszaprzyczyna,któradeterminujeresztę”22.
MetodaDvořákajestjednązklasycznychmetodbadawczychiwyja-
śniającychdziejehistoriisztuki,obokmetodopracowanychprzezHen-
rykaWölfflina,AbyWarburgaczyErwinaPanofsky’ego.
ARCHITEKTURA-etymologiasłowa:ἀρχή,gr.grunt,zasada,
początek;tectum,łac.przykrywać,chronić.Istniejeokołodwóchtysię-
cydefinicjiarchitektury.Otojednaznich,wybrananapotrzebyponiż-
szejrozprawy:
[ł][architektura]tonajbardziejuniwersalna,koniecznaipożytecznadla
ludzisztukapiękna,którejpodporządkowanesąmalarstwoirzeźba-twier-
dziłVasari,zapoczątkowując„artystowską”tradycjętraktowaniaarchitek-
turyjakodziedzinyuczącejpiękna.Tonatymgruncieokołoroku1860
ukształtowałsięwuniwersytetachNiemiec,oddzielnyinajpowszechniej-
szykierunekbadańnadsamymidziejamiarchitektury,uprawianyprzez
historykówsztukiwoparciuoheglizm(„styl”),potemposzerzonyo„sys-
tematyczną”naukęosztuce,psychologiępercepcji(teoriaarchitekturyjako
sztukiprzestrzeni).Wiodłotokuinterpretacjomfilozoficzno-kulturowym
(dwudziestowiecznateoriaformsymbolicznych)23.
21L.Kalinowski,op.cit.,s.33-39.
22H.Taine,Philosophiedel’art,Paris1901,s.12,cyt.za:L.Kalinowski,op.cit.,s.36-37.
23M.Leśniakowska,Cotojestarchitektura?,Warszawa1996,s.97.
